default_mobilelogo

ΓΛΩΣΣΑ - LANGUAGE

ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ ΑΡΘΡΩΝ

Ιστότοπος Ποιότητας στην Υγεία

Κάκια Νικολάου
Ψυχίατρος
Επιστημονικά Υπεύθυνη Τμήματος Αποκατάστασης Εξαρτημένων ΙΑΝΟΣ
Ψυχιατρικό Νοσοκομείο Θεσσαλονίκης
MSc University of London: "Clinical and Public Health Aspects of Addiction", National Addiction Centre, Institute of Psychiatry, Maudsley Hospital.
Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε.
 
Α. ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΗ
Η Θεραπευτική Κοινότητα Καρτερών λειτουργεί από το 1992, η Μονάδα Σωματικής Αποτοξίνωσης από το 1994.
 
Β. ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΤΟΥ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΕΞΑΡΤΗΜΕΝΩΝ ΙΑΝΟΣ
 
Το Τμήμα Αποκατάστασης Εξαρτημένων του Ψ.Ν.Θ. είναι ένα ανθρωποκεντρικό δίκτυο δομών το οποίο παρέχει υπηρεσίες Πληροφόρησης - Ενημέρωσης, Συμβουλευτικής, Υποστήριξης και Θεραπείας σε εξαρτημένα από ψυχοδραστικές ουσίες άτομα, και σε μέλη των οικογενειών τους, προσεγγίζοντας το θέμα της εξάρτησης - απεξάρτησης πολύπλευρα και σφαιρικά μέσα από ένα πλέγμα πολυεπίπεδων και αλληλο-συμπληρούμενων υπηρεσιών, προσπαθώντας να καλύψει όσον το δυνατόν περισσότερες ανάγκες διαφορετικών πληθυσμιακών ομάδων, διασφαλίζοντας το θεραπευτικό συνεχές.
 
Κεντρικός στόχος είναι η αλλαγή του ασθενούς, η κάθε μικρή αλλαγή του κάθε ατόμου και όχι απαραίτητα η μεγάλη αλλαγή της δια παντός ισόβιας αποχής, και ηπαραμονή όσον το δυνατόν περισσοτέρων ασθενών εντός θεραπείας: συγκρατησιμότητα. Βασική αρχή για να επιτευχθεί αυτό είναι η ανάπτυξη στέρεης θεραπευτικής σχέσης με σεβασμό και κατανόηση στον απέναντι για να οδηγηθεί στην αυτονομία.
 
Δεν υπηρετούμε μια ιδεολογία, μια φιλοσοφία, ένα πρόγραμμα   →  αλλά τον ασθενή.
 
 Η πιο πάνω φιλοσοφία αντανακλάται και στον τρόπο λειτουργίας και συνεργασίας μας με άλλα προγράμματα. Πιστεύουμε στην δημιουργία ενός πολυεπίπεδου δικτύου υπηρεσιών εντός του κάθε προγράμματος αλλά και μεταξύ των διαφόρων φορέων. Στεγανά όπως «κλειστές/ανοικτές δομές, βραχύχρονες/ μακροχρόνιες θεραπείες, στεγνά/ υποκατάσταση» έχει τεκμηριωθεί και ερευνητικά ότι αποτελούν κυρίως αντικείμενο φιλοσοφικής και θεωρητικής διαφωνίας επαγγελματιών υγείας και δεν ωφελούν τόσο τον ασθενή. Η αποτελεσματικότητα όλων των προγραμμάτων είναι συγκρίσιμη ανάλογα με τον πληθυσμό στον οποίο απευθύνεται και τον θεραπευτικό στόχο. Υπάρχει χώρος και αναγκαιότητα για την ύπαρξη μιας θεραπευτικής πολυφωνίας και είναι επιλογή του κάθε ασθενούς το είδος του προγράμματος. Η διεθνής πρακτική εφαρμόζει πλέον την αρχή της προώθησης και της παραμονής όσο το δυνατόν περισσότερων ασθενών σε θεραπευτικά προγράμματα, κανείς δεν τιμωρείται με αποβολή για την υποτροπή του αλλά παραπέμπεται σε άλλη δομή.
 
Υποστηρίζουμε την συνεργασία όλων των φορέων, με συνεργασία και αλληλοκάλυψη εξειδικευμένων υπηρεσιών, με παραπομπές, ενδεχομένως με την δημιουργία κεντρικών, κοινών συμβουλευτικών σταθμών, γεωγραφικά κατανεμημένων για αρτιότερο συντονισμό.
 
(Κάκια Νικολάου, ψυχίατρος, επιστημονικά υπεύθυνη ΙΑΝΟΣ, Πέτρος Αλεκτορίδης, ψυχολόγος, επιστημονικά υπεύθυνος Πολυδύναμου Συμβουλευτικού Σταθμού ΙΑΝΟΣ)
 
 
 
Γ) ΔΥΝΑΜΙΚΟΤΗΤΑ ΔΟΜΩΝ & ΠΡΟΣΩΠΙΚΟ
 
1. Πολυδύναμος Συμβουλευτικός Σταθμός: Το 2012 έγιναν 2463 ραντεβού σε ασθενείς και συγγενείς. 50-70 άτομα παρακολουθούνται διαρκώς κατά μέσο όρο για εισαγωγή στο Detox και άλλα 10 για έναρξη σε εξωτερικές δομές.
2. Μονάδα Εξωτερικής θεραπείας: 30-35 άτομα
3. Εξωτερικό Πρόγραμμα Γυναικών: 10 άτομα
4. Μονάδα Σωματικής Αποτοξίνωσης: 20 κρεβάτια κλειστής παραμονής, 300 εισαγωγές τον χρόνο κατά μέσο όρο
5. Μονάδα Προετοιμασίας για την Κοινότητα: 15-20 άτομα
6. ΘΚΚ: 34 κρεβάτια κλειστής παραμονής (με 100% διαρκή πληρότητα), 60-70 εισαγωγές τον χρόνο
7.Μονάδα Κοινωνικής Επανένταξης: 35-40 άτομα
8. Γραφείο Στήριξης στην Εργασία: εξυπηρετεί περίπου 90-100 άτομα τον χρόνο απ΄ όλες τις δομές.
9. Μονάδα Διπλής Διάγνωσης: 20-25 άτομα
10. Πρόγραμμα Στήριξης Οικογένειας: διεξάγονται τρεις ομάδες με γονείς και συντρόφους χρηστών (περίπου 50 άτομα)
11.Ομάδα Πολιτισμού
12. Τομέας Έρευνας
 
Συνολικά ο τρέχων αριθμός ασθενών εσωτερικής και εξωτερικής παραμονής, οι οποίοι παρακολουθούνται ανά πάσα στιγμή  στις δομές του ΙΑΝΟΣ είναι περίπου 200 άτομα, εκ των οποίων 54 νοσηλευόμενοι
 
Δεν υπάρχουν κριτήρια αποκλεισμού (γεωγραφικοί ή άλλοι περιορισμοί), δεδομένου ότι το μέλος ακολουθεί το συμβόλαιο στο οποίο συμφώνησε και υπέγραψε.
 
Στο Πρόγραμμα απασχολείται μια θεραπευτική διεπιστημονική ομάδα 85 εργαζομένων διαφόρων ειδικοτήτων, άκρως εξειδικευμένη, με τεράστια εμπειρία, πολύ ψηλό επίπεδο επιμόρφωσης, και η οποία λειτουργεί με γνώμονα το όφελος του ασθενούς : 2 ψυχίατροι, ψυχολόγοι, κοινωνικοί λειτουργοί, νοσηλευτές, κοινωνιολόγοι, 1 εργασιοθεραπεύτρια, 3 γυμναστές, 2 ορειβάτες-ειδικοί θεραπευτές, 3 γεωργοτεχνίτες, 3 φύλακες, 8 ειδικοί θεραπευτές (οι 7 είναι τέως χρήστες), 2 παιδαγωγοί, 4 καθηγητές μέσης εκπαίδευσης, διοικητικοί.
 
(Κάκια Νικολάου, ψυχίατρος, επιστημονικά υπεύθυνη ΙΑΝΟΣ, Πέτρος Αλεκτορίδης, ψυχολόγος, επιστημονικά υπεύθυνος Πολυδύναμου Συμβουλευτικού Σταθμού ΙΑΝΟΣ)
 
 
 
Δ) ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΜΕ ΑΛΛΟΥΣ ΦΟΡΕΙΣ
 
Εδώ και αρκετό καιρό οργανώνεται η υλοποίηση μιας ευέλικτης επιστημονικής συνεργασίας και δικτύωσης με άλλους φορείς Απεξάρτησης. Στόχος είναι η ταχύτερη κάλυψη όσων των δυνατόν περισσοτέρων αναγκών αυτής της ιδιαίτερα ευαίσθητης πληθυσμιακής ομάδας (θεραπευτικών, γεωγραφικών, στεγαστικών κλπ), η αποδοτικότερη αντιμετώπιση, όπως και η εργονομική αξιοποίηση προσωπικού, χώρων και εργατοωρών.
 
Προϋπόθεση για αυτή την συνεργασία είναι η διμερής αποδοχή του πλαισίου λειτουργίας και των φιλοσοφικών αρχών που διέπουν τα εμπλεκόμενα προγράμματα και η οποία υπογράφηκε από όλους τους επιστημονικά υπευθύνους και εγκρίθηκε από το Διοικητικό Συμβούλιο του Ψ.Ν.Θ. στις 14.6.2012:
 
 
 
·       Μονάδα Ψυχολογικής Απεξάρτησης 18 ΑΝΩ του Ψυχιατρικού Νοσοκομείου Αττική
 
·       Μονάδες ΟΚΑΝΑ Θεσσαλονίκης: λειτουργία μιας ψυχοθεραπευτικής ομάδας από το ΙΑΝΟΣ με μέλη του ΟΚΑΝΑ.
 
 
·       ΚΕΘΕΑ: παραπομπή στην Μονάδα Διπλής Διάγνωσης του ΙΑΝΟΣ όλων των περιστατικών που χρήζουν ψυχιατρικής εκτίμησης ή/ και παρακολούθησης με φαρμακευτική αγωγή
 
·       Δίκτυο Street-working: συστάθηκε από τον 9/2011 με πρωτοβουλία του Δήμου Θεσσαλονίκης-Αντιδημαρχία Κοινωνικής Αλληλεγγύης & Προστασίας του Πολίτη, στο πλαίσιο ανάπτυξης δράσεων πρόληψης για ευπαθείς κοινωνικά ομάδες και τη δημιουργία δικτύων φορέων για τις εξαρτήσεις και την νεανική παραβατικότητα. Συμμετέχουν όλοι οι φορείς Απεξάρτησης και το ΑΡΣΙΣ.
 
 
·       Παιδοψυχιατρική Κλινική Παπανικολάου: από κοινού αντιμετώπιση ανηλίκων χρηστώνκαι παιδοψυχιατρική κάλυψη για την Μονάδα Προβληματικής Χρήσης Διαδικτύου
    ·   Κέντρο Υγείας Ευόσμου: Αναλαμβάνει τον Τομέα της Πρόληψης για την προβληματική Χρήση του Διαδικτύου και παραπέμπει περιστατικά στην Μονάδα μας.
 
·       ΑΡΓΩ: Συστημική οικογενειακή Θεραπεία
(Κάκια Νικολάου, ψυχίατρος, επιστημονικά υπεύθυνη ΙΑΝΟΣ)
 
 
 
Ε) ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΙΣΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΙ ΑΝΘΡΩΠΙΝΩΝ ΠΟΡΩΝ
 
·         Όλα τα μέλη της διεπιστημονικής ομάδας του προσωπικού απασχολούνται κατά κανόνα σε δύο από τις Δομές του Τμήματος, καλύπτοντας τις πολλαπλές ανάγκες και υπερβαίνοντας τις στενές αρμοδιότητες της κάθε ειδικότητας.
 
·         Όλο το προσωπικό απασχολείται και 1-2 απογεύματα την βδομάδα, απευθυνόμενοι σε άλλες ομάδες ασθενών και αξιοποιώντας τους χώρους μας και απόγευμα.
 
·         Συνεργασία και δικτύωση με άλλους φορείς Απεξάρτησης για αποδοτικότερη αντιμετώπιση και εργονομική αξιοποίηση προσωπικού και εξειδικευμένων μονάδων.
 
·         Η προσβασιμότητα στον Συμβουλευτικό Σταθμό είναι άμεση, την ίδια ή επόμενη μέρα, γίνονται πολλές τηλεφωνικές συνεδρίες για άτομα εκτός Ν. Θεσσαλονίκης
 
·         H πληρότητα σε όλες μας τις δομές είναι πολύ ψηλή: στην Θεραπευτική Κοινότητα Καρτερών είναι πάντα 100%, στην Μονάδα Σωματικής Αποτοξίνωσης γίνονται όσον το δυνατόν περισσότερες εισαγωγές, περίπου 300 τον χρόνο
 
·         Η παραγωγή οπωροκηπευτικών από το αγρόκτημα της Θεραπευτικής Κοινότητας Καρτερών καταναλώνεται εξ’ ολοκλήρου από τα μέλη της Κοινότητας και καλύπτει σε μεγάλο βαθμό τις ανάγκες μας. Ότι περισσεύει πωλείται στο προσωπικό και τα έσοδα αυτά, μαζί με τα έσοδα από τις πωλήσεις των κατασκευών των εργαστηρίων μας και τις πωλήσεις των ημερολογίων διατίθενται σ’ αυτά τα εργαστήρια για αγορά πρώτων υλών.
 
·         Μεγάλη κινητοποίηση του προσωπικού για την δωρεάν προμήθεια διαφόρων πρώτων υλών, ενδυμάτων κλπ από διάφορους φορείς (εκκλησία, ΜΚΟ)
 
·         Συνεργασία με Δήμους, Εκκλησία και ΜΚΟ για διάθεση κλινών σε ξενώνες.
 
(Κάκια Νικολάου, ψυχίατρος, επιστημονικά υπεύθυνη ΙΑΝΟΣ)
 
 
 
ΣΤ) ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ (εκπαίδευση προσωπικού, έρευνα, συμμετοχή σε συνέδρια και εργαστήρια, εκπαίδευση ειδικευομένων ψυχιάτρων, προπτυχιακών φοιτητών ψυχολογίας και κοινωνικών λειτουργών, εκπαίδευση από το προσωπικό του ΙΑΝΟΣ άλλων φορέων).
 
 
 
Ζ) ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΝΕΩΝ ΔΟΜΩΝ
 
Όλες οι προτάσεις μας υποβλήθηκαν μέσω του ΨΝΘ για χρηματοδότηση από τα ευρωπαϊκά προγράμματα ΕΣΠΑ 2007-2013,Υπουργείο Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης συνολικού προϋπολογισμού: τριών εκατομμυρίων οκτακοσίων πενήντα επτά χιλιάδων ευρώ(3.857.000 ευρώ) τα οποία πήραν έγκριση σκοπιμότητας .
 
 
1.Πρόταση για την Δημιουργία Μονάδας Εθισμού στο Διαδίκτυο
 
Αυτή τη στιγμή υπάρχει σημαντικό κενό στη Β. Ελλάδα για τη παροχή υπηρεσιών ψυχικής υγείας σε ενήλικους χρήστες διαδικτύου. Προτείνουμε την δημιουργία μιας Δομής εξωτερικής παραμονής, δυναμικότητας 30 ατόμων.
 
2.Πρόταση για την Διεύρυνση Θεραπευτικών Δραστηριοτήτων της Μονάδας Διπλής Διάγνωσης του Τμήματος  Αποκατάστασης Εξαρτημένων ΙΑΝΟΣ
 
Προτείνουμε την δημιουργία αυτόνομης Μονάδας Διπλής Διάγνωσης, η οποία θα παρείχε την δυνατότητα μιας πρώτης φάσης εσωτερικής παραμονής (10 κλινών), διασφαλίζοντας έτσι την ταυτόχρονη αντιμετώπιση της ψυχιατρικής εικόνας και της αποτοξίνωσης, και στη συνέχεια εισαγωγή στην μακροχρόνια, ουσιαστικά επ’ αόριστον φάση εξωτερικής παρακολούθησης και κοινωνικής ένταξης
 
3. Δημιουργία- Λειτουργία  Κέντρου  Αρωγής   Εξαρτημένων “ ΙΑΝΟΣ”.
Παροχή ημερήσιων υπηρεσιών  ψυχοκοινωνικής/νοσηλευτικής φροντίδας και υποστήριξης καθώς και υγιεινής και σίτισης, σε άτομα εξαρτημένα από ψυχοδραστικές ουσίες (ενεργοί χρήστες), τα οποία δεν είναι ενταγμένα σε κάποιο θεραπευτικό πρόγραμμα και αντιμετωπίζουν έντονα προβλήματα καθημερινής διαβίωσης. Αποσκοπούμε στην βελτίωση των συνθηκών αυτών  και την ασφαλή χρήση έχοντας ως  απώτερο στόχο τη μείωση της βλάβης και την παραπομπή για  ένταξη σε θεραπευτικά προγράμματα, εάν  και  εφόσον υπάρξει αίτημα θεραπείας. Ο Δήμος Θεσσαλονίκης μας παραχώρησε το κτήριο.
 
 
 
4. Πρόταση για την Δημιουργία Παραγωγικών Εργαστηρίων και Εργαστηρίων Κατάρτισης του Τμήματος Αποκατάστασης Εξαρτημένων «ΙΑΝΟΣ»
 
α) Αγρόκτημα Παραγωγής και Εργαστήριο Μεταποίησης Προϊόντων: παραχώρηση κατά χρήση τμήματος κοινόχρηστης έκτασης 29,778  στρεμμάτων στο Δ.Δ. Καρτερών του Δήμου Λαχανά από το Γραφείο Πολιτικής Γης, της Διεύθυνσης Γεωργικής Ανάπτυξης, της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονία. Το αγροτεμάχιο βρίσκεται σε χωροταξική γειτνίαση με την Θεραπευτική Κοινότητα Καρτερών.
Καθετοποιημένο οικολογικό αγρόκτημα ποικιλίας οπωροκηπευτικών και αρωματικών βοτάνων πιστοποιημένων ως βιολογικά.
Μεταποίηση-τυποποίηση οπωροκηπευτικών και αρωματικών βοτάνων: Εργαστήριο Μαρμελάδας και Αποξήρανσης των Αρωματικών Βοτάνων, στο οποίο θα απασχοληθούν τα μέλη και το οποίο θα τροφοδοτεί και το Ψ.Ν.Θ.
 
β) Επιμορφωτικά και Παραγωγικά Εργαστήρια.
 
·       Εργαστήριο Ηλεκτρονικών Υπολογιστών και Επεξεργασίας Εικόνας
·       Εργαστήριο Εικαστικών Τεχνών
(Δήμητρα Μελεούνη, Κοινωνιολόγος, επιστημονικά υπεύθυνη Κέντρου Αρωγής, Μάρθα Χριστοφορίδου, Κοινωνικής Λειτουργός, επιστημονικά υπεύθυνη Γραφείου Στήριξης στην Εργασία και Παραγωγικών Εργαστηρίων & Εργαστηρίων Κατάρτισης, ΙΑΝΟΣ)
 
 
 
Η) ΕΥΡΩΠΑΪΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ
 
 
 
1.«Τοπικό Σχέδιο Ενσωμάτωσης πρώην χρηστών ουσιών στην αγορά εργασίας Νομού Θεσσαλονίκης». 2012-2013
 
Στα πλαίσια του ευρωπαϊκού προγράμματος EQUAL: Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Ανάπτυξη Ανθρώπινου Δυναμικού» 2007-2013.
 
ΟΚΑΝΑ, ΨΝΘ-ΙΑΝΟΣ, ΨΝΘ-ΑΡΓΩ, ΚΕΘΕΑ, ΚΕΝΤΡΑ ΠΡΟΛΗΨΗΣ ΔΗΜΟΥ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ
 
 
 
2. Πρόσληψη πέντε (5) πρώην εξαρτημένων ατόμων για την θέση του ειδικού θεραπευτή στο πρόγραμμα μας. Υπάγονται στο ειδικό τριετές πρόγραμμα του ΟΑΕΔ + ένα.
 
(Δήμητρα Μελεούνη, Κοινωνιολόγος, επιστημονικά υπεύθυνη Κέντρου Αρωγής, Μάρθα Χριστοφορίδου, Κοινωνικής Λειτουργός, επιστημονικά υπεύθυνη Γραφείου Στήριξης στην Εργασία και Παραγωγικών Εργαστηρίων & Εργαστηρίων Κατάρτισης, ΙΑΝΟΣ, Ευδοξία Αλαγκιοζίδου, Ψυχολόγος, επιστημονικά υπεύθυνη Μονάδας Εξωτερικής Θεραπείας, ΙΑΝΟΣ)
 
Θ) ΔΙΚΤΥΟ ΕΘΕΛΟΝΤΩΝ ΙΑΝΟΣ
 
(Πέτρος Αλεκτορίδης, ψυχολόγος, επιστημονικά υπεύθυνος Πολυδύναμου Συμβουλευτικού Σταθμού ΙΑΝΟΣ)
 
 
 
Ι) ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΜΟΝΑΔΩΝ «ΙΑΝΟΣ»
 
Η παραμονή στα θεραπευτικά προγράμματα(κλειστά ή ανοικτά), είναι μεταβατική με κύριο στόχο την κοινωνική επανένταξη-επαναδραστηριοποίηση του ατόμου στον οικείο κοινωνικό ιστό (οικογένεια, γειτονία, κ.ά.) και διαρκεί περίπου δύο-τρία χρόνια συνολικά.
 
 
 
1. Πολυδύναμος Συμβουλευτικός Σταθμός
 
Ο Πολυδύναμος Συμβουλευτικός Σταθμός Εξαρτημένων του Ψ.Ν.Θ.  στεγάζεται σε τέσσερις ορόφους (ιδιοκτησίας του Ψυχιατρικού Νοσοκομείου Θεσσαλονίκης) στο κτίριο της οδού Αναγεννήσεως 13, κοντά στον Σιδηροδρομικό Σταθμό με εύκολη πρόσβαση για τους πολίτες. Ώρες Λειτουργίας 8:00-16:00 ΔΕ-ΠΑ.
 
Η πρώτη επαφή ενός ασθενούς είναι αποφασιστικής σημασίας για την περαιτέρω κινητοποίηση και συμμόρφωση του στην θεραπεία. Ως εκ τούτου κυρίαρχο μέλημα μας είναι η άμεση και ανθρώπινη αντιμετώπιση όσον το δυνατόν περισσοτέρων περιστατικών τα οποία είτε επιθυμούν να ενταχθούν στο πρόγραμμα είτε απλά ζητούν πληροφορίες. Στόχος του Συμβουλευτικού Σταθμού είναι η εξατομικευμένη προσέγγιση του εξαρτημένου ατόμου, «η γόνιμη διαπραγμάτευση» μιας ολοκληρωμένης θεραπευτικής πρότασης και η ένταξή του  στις θεραπευτικές διαδικασίες του Προγράμματος ή η παραπομπή του σε άλλο θεραπευτικό Πρόγραμμα.  Γίνεται προσπάθεια ανάσυρσης του κινήτρου, της ΑΠΟΦΑΣΗΣ προς την επιλογή δημιουργικής στάσης ζωής η οποία θα εμπεριέχει την αποχή από τις ψυχοδραστικές ουσίες.
 
Η πρόσβαση είναι άμεση και το πρώτο ραντεβού είναι την ίδια ή την επόμενη μέρα.
 
Το 2012 πραγματοποιήθηκαν 2463 συνεδρίες με ασθενείς και μέλη των οικογενειών τους.
 
(Πέτρος Αλεκτορίδης, ψυχολόγος, επιστημονικά υπεύθυνος Πολυδύναμου Συμβουλευτικού Σταθμού ΙΑΝΟΣ)
 
 
 
2. Μονάδα Εξωτερικής Θεραπείας
 
Στεγάζεται στην Αναγεννήσεως 13, 2ος όροφος.
 
Πρόγραμμα το οποίο απευθύνεται σε Χρήστες, οι οποίοι απέχουν από όλες τις ψυχοτρόπες ουσίες (και αλκοόλ) και δεν θέλουν ή δεν μπορούν να παρακολουθήσουν κάποιο κλειστό θεραπευτικό πρόγραμμα λόγω οικογενειακών, επαγγελματικών, σπουδαστικών, ή άλλων υποχρεώσεων, κάτι το οποίο αποτελεί και κριτήριο εισαγωγής στο πρόγραμμα αυτό, χρήστες με κύρια ουσία χρήσης άλλη από τα οπιούχα, χρήστες νέων συνθετικών ουσιών, περιστασιακούς χρήστες, απεξαρτημένους με ανάγκες μακρόχρονης υποστήριξης. Δεν υπάρχουν λίστες αναμονής.
 
Οι θεραπευτικές διαδικασίες λαμβάνουν χώρα σε εξωτερική βάση, και ευνοείται η προώθηση της εξωτερικής παραμονής και των προσωπικών υποστηρικτών συστημάτων του ασθενούς.
 
(Ευδοξία Αλαγκιοζίδου, Ψυχολόγος, επιστημονικά υπεύθυνη Μονάδας Εξωτερικής Θεραπείας, ΙΑΝΟΣ)
 
 
 
3. Εξωτερικό Πρόγραμμα Γυναικών/ Μητέρων
 
Συστεγάζεται με την Μονάδα Εξωτερικής Θεραπείας.
 
Οι γυναίκες υποαντιπροσωπεύονται σε όλα τα προγράμματα παγκοσμίως, η προσέλευση τους είναι χαμηλότερη του πραγματικού ποσοστού χρήσης, για διάφορους λόγους (μεγαλύτερος κοινωνικός στιγματισμός, φόβος εμπλοκής των κοινωνικών υπηρεσιών στην κηδεμονία των παιδιών, συμμετοχή στην βιομηχανία του σεξ, οικονομική και συναισθηματική εξάρτηση από άντρες χρήστες, θέματα  ψυχολογικής/ σωματικής/ σεξουαλικής κακοποίησης, σεξουαλικής ταυτότητας και σεξουαλικής κατεύθυνσης κλπ). Η ανάγκη λοιπόν για την δημιουργία και εξειδικευμένων μονάδων αποκλειστικά για γυναίκες, εκτός από τα μεικτά προγράμματα, και η δυνατότητα των γυναικών επιλογής προγράμματος είναι αναγκαία.
 
(Ευδοξία Αλαγκιοζίδου, Ψυχολόγος, επιστημονικά υπεύθυνη Μονάδας Εξωτερικής Θεραπείας, ΙΑΝΟΣ)
 
 
 
4. Μονάδα Σωματικής Αποτοξίνωσης (Detox)
 
Στεγάζεται εντός του ΨΝΘ.
 
Η Μονάδα λειτουργεί από το 1994 και είναι η μοναδική στο είδος της σε όλη την ελληνική επικράτεια. Ως εκ τούτου δεν υπάρχουν κριτήρια επιλογής, όλοι οι ασθενείς γίνονται αποδεκτοί ανεξάρτητα από την γεωγραφική προέλευση, από το πόσες φορές έχουν εισαχθεί ή από το αν επιθυμούν ή όχι συνέχεια της θεραπείας. Μέσος όρος αναμονής από την πρώτη προσέλευση στον Συμβουλευτικό Σταθμό μέχρι και την εισαγωγή περίπου 2-4 βδομάδες.
 
Η Μονάδα διαθέτει 19 κλίνες, διάρκεια παραμονής 21 μέρες.
 
Στόχος της είναι η φαρμακευτική βοήθεια σε χρήστες ηρωίνης και βενζοδιαζεπινών κυρίως, αλλά και αλκοόλ και άλλων ουσιών, κατά την φάση εκδήλωσης σωματικών στερητικών συμπτωμάτων. Αυτή τη στιγμή χορηγούνται κωδεϊνη και Βενζοδιαζεπίνες μακράς διάρκειας, ήδη όμως έχουμε υποβάλει αίτημα στο Υπουργείο για έγκριση χορήγησης βουπρενορφίνης, μόνο για αποτοξίνωση και όχι για υποκατάσταση. Το αίτημα μας εγκρίθηκε ήδη από τον ΟΚΑΝΑ και αναμένεται η υπουργική απόφαση.
 
Ταυτόχρονα οι ασθενείς ευαισθητοποιούνται και προετοιμάζονται για τις επόμενες φάσεις της θεραπείας τους.
 
Το ποσοστό εισαγωγών εκτός Ν. Θεσσαλονίκης συνεχώς αυξάνεται, το 2012 μόνο το 44% ήταν από την Θεσσαλονίκη, το 17% ήταν από όμορους Νομούς, το 26% από την Αττική και το υπόλοιπο από την υπόλοιπη Ελλάδα.
 
Το ποσοστό ολοκλήρωσης είναι 53%  και παραμένει  αρκετά πάνω από τον διεθνή μέσο όρο (ο οποίος είναι γύρω στο 50%).  Η ανοδική αυτή τάση παρατηρείται διαχρονικά από το 2006 (54,1%), 2007 (57,359%), 2008 (56,5%), 2009 (57%), 2010 (51,5%), 2011 (55%), 2012 (53%)  και παραμένει σταθερή καταδεικνύοντας  την ποιότητα των παρεχομένων υπηρεσιών μας.
 
(Κάκια Νικολάου, ψυχίατρος, επιστημονικά υπεύθυνη ΙΑΝΟΣ)
 
 
 
5. Πρόγραμμα Προετοιμασίας για την Κοινότητα
 
Στεγάζεται εντός του ΨΝΘ.
 
Αποτελεί εξωτερική δομή του Τμήματος Αποκατάστασης Εξαρτημένων «ΙΑΝΟΣ» και γεφυρώνει τον χρόνο μεταξύ Detox και  Θ.Κ.Κ. στα πλαίσια της ίδιας θεραπευτικής φιλοσοφίας παρέχοντας την απαραίτητη θεραπευτική συνέχεια και ασφάλεια στους ασθενείς μέχρι την εισαγωγή τους στην Θεραπευτική Κοινότητα Καρτερών.
 
Παρακολουθούνται ανάλογα 10-20 άτομα. Μέχρι και το 2007 η συντριπτική πλειοψηφία των ατόμων που ολοκληρώνει το Detox, έως και 90%, συνεχίζει την πορεία της προς την ΘΚΚ
 
 
 
Τελευταία παρατηρείται μεγάλη τάση προς τα ανοικτά προγράμματα. Το 2008 το 72,6% αυτών που ολοκλήρωσαν το Detox προχώρησαν για ΘΚΚ, το 2009 το 63,9%, το 2010 το 55,9%, το 2011 το 55,19%, και το 2012 το 53,1%, οι υπόλοιποι για εξωτερικές δομές.
 
(Κάκια Νικολάου, ψυχίατρος, επιστημονικά υπεύθυνη ΙΑΝΟΣ)
 
 
 
6. Θεραπευτική Κοινότητα Καρτερών
 
Κοινότητα 34 ατόμων κλειστής παραμονής για 9 μήνες, 35 km από την Θεσσαλονίκη προς τις Σέρρες, σε μια πευκόφυτη περιοχή, σε 700 μέτρα υψόμετρο.
 
Στόχος της μακρόχρονης νοσηλείας στη Θ.Κ.Κ είναι κυρίως η προαγωγή της "ψυχολογικής" απεξάρτησης των ασθενών της από τοξικές ουσίες, μέσα από τη διαδικασία τήρησης ενός προγράμματος ελεύθερου ουσιών και με προσανατολισμό τη MilieuTherapy.Με κορμό της παρεχόμενης θεραπείας την ομαδική ψυχοθεραπεία, αλλά και άλλες υποχρεωτικές και προαιρετικές θεραπευτικές δραστηριότητες, δίνεται έμφαση στην παρακολούθηση και ολοκλήρωση ενός μακρόχρονου "γίγνεσθαι" εσωτερικών αλλαγών και αναπροσανατολι-σμού ζωής των ασθενών οι οποίοι καλούνται να μάθουν να λειτουργούν και να ζουν με βάση ένα πρόγραμμα που δεν υπαγορεύεται από την εξάρτηση. Παράλληλα προετοιμά-ζονται σταδιακά για την επακόλουθη κοινωνική επανένταξη.
 
Δεν υπάρχουν κριτήρια επιλογής , όλοι οι ασθενείς γίνονται αποδεκτοί ανεξάρτητα από το πόσες φορές έχουν εισαχθεί ή από το αν επιθυμούν ή όχι συνέχεια της θεραπείας.
 
Οι θεραπευτικές διεργασίες αφορούν σε ένα ευρύ φάσμα ψυχοθεραπευτικών διαδικασιών αλλά και απασχόληση με ποικίλες άλλες μορφές ομάδων και δραστηριοτήτων.
 
 
 
·                       Ομάδα προσωπικής ανάπτυξης και συνεδρίες ατομικής ψυχοθεραπείας
 
 
 
·                       Ομάδες " καλλιέργειας κοινωνικών δεξιοτήτων"
 
 
 
·                       Ομάδα υγιεινής
 
 
 
·                       Ομάδα κουζίνας
 
 
 
·                       Ομάδες Μουσικής
 
 
 
·                       Ομάδες «Εννοιών»
 
 
 
·           Αθλητικές δραστηριότητες, (γυμναστήριο, ποδόσφαιρο, καλαθόσφαιρα). Ιδιαίτερα ‘’δημοφιλείς’’ στα μέλη, προάγουν τον υγιή ανταγωνισμό και άμιλλα, βοηθούν στην αναζωογόνηση των ταλαιπωρημένων απ΄την εξάρτηση οργανισμών τους και στην σωματική τους εκτόνωση.  Διεξαγωγή ποδοσφαιρικού αγώνα μεταξύ των μελών, σε πραγματικές συνθήκες, στο γήπεδο ποδοσφαίρου του Λευκοχωρίου, περίπου 5 χλμ απ την κοινότητα, εβδομαδιαίως με την ευγενική χορηγία της τοπικής κοινότητας, ποδοσφαιρική συνάντηση  ανά μήνα μεταξύ της ομάδας της Κοινότητας και αυτής της Μονάδας Κοινωνικής Επανένταξης.
 
·          Ομάδα εναλλακτικής ψυχαγωγίας (επισκέψεις σε μουσεία, εκθέσεις, αρχαιολογικούς χώρους, πολιτιστικές εκδηλώσεις, φεστιβάλ μουσικής και κινηματογράφου, θεατρικές παραστάσεις, αθλητικές εκδηλώσεις).
 
Μουσική παράσταση του Λουδοβίκου των Ανωγείων, εντός της ΘΚΚ, 2007
 
Μουσική παράσταση του συγκροτήματος Émigré, εντός της ΘΚΚ, 2009
 
Παράσταση του Διαδραστικού Θεάτρου “Play-backTheatre”, εντός της ΘΚΚ , 2011
 
·           Ομάδα εικαστικών. Οι κατασκευές των ασθενών περιλαμβάνουν αγιογραφίες , πίνακες ζωγραφικής, γύψινα διακοσμητικά , δημιουργίες από πυρογράφο, μάσκες, πασχαλινές λαμπάδες, χριστουγεννιάτικα στολίδια κλπ. Κάποιες απ΄ αυτές τις κατασκευές διατίθενται σε συγγενείς νοσηλευομένων, σε μέλη του προσωπικού και σε διάφορα bazaar. Αυτά τα χρήματα καταναλώνονται για αγορά πρώτων υλών για το εργαστήρι.
 
·         Ομάδα φωτογραφίας στο πλήρως εξοπλισμένο φωτογραφικό εργαστήρι της ΘΚΚ. Ο εξοπλισμός του φωτογραφικού εργαστηρίου εκσυγχρονίστηκε με εξοπλισμό (όπως βιντεοκάμερα, φωτογραφική μηχανή, αναβάθμιση Η/Υ, επισκευές παλαιών μηχανών, κορνίζες, χρώματα κλπ.). Κάθε χρόνο εκδίδεται ημερολόγιο, τα έσοδα από τη διάθεση των ημερολογίων χρησιμοποιούνται για την συντήρηση του εργαστηρίου.
 
·         Καινοτόμες Δράσεις:
 
-     Ομάδα αγροκτήματος. Όλα τα μέλη της Θεραπευτικής Κοινότητας Καρτερών, απασχολούνται καθημερινά στο θερμοκήπιο και στο αγρόκτημα βιολογικής καλλιέργειας εντός του χώρου της Κοινότητας. Η  παραγωγή του αγροκτήματος και του θερμοκηπίου, κυρίως σε οπωροκηπευτικά προϊόντα χρησιμοποιείται για εσωτερική κατανάλωση. Η δράση αυτή θα επεκταθεί τώρα, μετά την παραχώρηση 30 στρεμμάτων από την Διεύθυνση Πολιτικής Γης κοντά στην Κοινότητα, για την δημιουργία Οικολογικού Αγροκτήματος οπωροκηπευτικών  και αρωματικών βοτάνων,  πιστοποιημένων ως βιολογικά και του Εργαστηρίου Μεταποίησης- Τυποποίησης Οπωροκηπευτικών (Εργαστήριο Μαρμελάδας) και Αποξήρανσης των Αρωματικών Βοτάνων, στο οποίο θα απασχοληθούν τα μέλη και το οποίο θα τροφοδοτεί και το Ψ.Ν.Θ.
 
 
 
Τα οφέλη της συγκεκριμένης δραστηριότητας είναι πολλαπλά και σε διάφορα επίπεδα: σωματική εκτόνωση, παρακολούθηση όλης της διαδικασίας της καλλιέργειας ενός φυτού, σπορά, φροντίδα για το μεγάλωμα του φυτού, αποτέλεσμα του μόχθου και της εργασίας του θεραπευόμενου με την παραγωγή καρπών, προσομοίωση μιας κανονικής εργασίας, επαγγελματική κατάρτιση. Τα προϊόντα που παράγονται καταναλώνονται στην Κοινότητα και εξοικονομούνται προμήθειες από το ΨΝΘ.
 
-        Ομάδα ορειβασίας (πεζοπορία, ορειβασία, αναρρίχηση, ποδηλατοδρομίες) με καθημερινές εξορμήσεις σε χώρους πέριξ της ΘΚΚ αλλά και εβδομαδιαίες εκτός αυτής (Όλυμπος, Χορτιάτης, κλπ ).
 
Οι δραστηριότητες αυτές πραγματοποιούνται στις δασικές διαδρομές που περιβάλουν το χώρο της κοινότητας  και αποτελούν μια πρόταση σφαιρικής, ολιστικής στάση απέναντι στη θεραπεία. Σκοπός της είναι η καλλιέργεια ήθους και σχετικών αξιών όπως της ανιδιοτέλειας, του εθελοντισμού, της ισοτιμίας, της συνεργασίας, της κοινωνικής ζωής, της προστασίας του περιβάλλοντος. Η ορειβασία δεν είναι έκφραση της καθημερινότητας αλλά απόδραση από αυτήν. Δεν είναι απλά ένα σπορ αλλά πρόκληση για περιπέτεια και για μια ξεχωριστή στάση ζωής. Ένας τρόπος να ανακαλύψουμε τον εαυτό μας, μια διέξοδος για να γνωρίσουμε τον κόσμο. Παράλληλα οδηγεί στην άμεση και πρακτική εμπλοκή του ασθενούς με τα ερωτήματά του για την επαγγελματική του αποκατάσταση.  Εξασκείται σε νέα πεδία επαγγελματικών δραστηριοτήτων στη χώρα μας για τα οποία υπάρχουν προοπτικές εξέλιξης, κυρίως στον τουρισμό (ορεινό και θαλάσσιο) και τις εναλλακτικές προτάσεις ψυχαγωγίας και άσκησης.
 
·         Παρακολούθηση Σχολείου Δεύτερης Ευκαιρίας ΨΝΘ.
 
 Περίπου 15 άτομα κάθε χρόνο, εκ των οποίων αρκετοί αποφοιτούν από Γυμνάσιο και Λύκειο και κάποιοι συμμετέχουν και στις Πανελλήνιες.
 
(Δέσποινα Δύντσικου, Ψυχίατρος, επιστημονικά υπεύθυνη)
 
 
 
7.Μονάδα Κοινωνικής Επανένταξης
 
Στεγάζεται στην Αναγεννήσεως 13, 5ος όροφος.
 
Στο Πρόγραμμα Επανένταξης κατευθύνονται οι ασθενείς οι οποίοι ολοκληρώνουν την Θεραπευτική Κοινότητα Καρτερών. Στόχος του προγράμματος είναι η υποστήριξη και η προώθηση της προσωπικής, κοινωνικής και επαγγελματικής επανένταξης των χρηστών μετά από την ενός έτους παραμονή τους στην Θεραπευτική Κοινότητα Καρτερών, η σταδιακή αυτονόμησή τους και βεβαίως η διατήρηση της αποχής μέσα από την ενίσχυση των πιο πάνω παραμέτρων. Η διάρκεια του προγράμματος είναι ένα έτος με δυνατότητα συνέχισης και δεύτερο χρόνο αν κριθεί απαραίτητο ή αν προκύψει ανάγκη.
 
 
 
Ομάδας Στήριξης – Επανένταξης: απευθύνεται σε ασθενείς που δεν ολοκληρώνουν το πρόγραμμα της Θεραπευτικής Κοινότητας και λαμβάνουν πρόωρο εξιτήριο (ελάχιστος χρόνος παραμονής στην ΘΚΚ 5 μήνες).
 
·         Παρακολούθηση Σχολείου Δεύτερης Ευκαιρίας ΨΝΘ.
 
Περίπου 15-20 άτομα κάθε χρόνο, εκ των οποίων αρκετοί αποφοιτούν από Γυμνάσιο και Λύκειο και κάποιοι συμμετέχουν και στις Πανελλήνιες.
 
·         Αθλητικές Δραστηριότητες: Ποδοσφαιρική Ομάδα Επανένταξης (προπονήσεις , αγώνες , φιλικά παιγνίδια με τα θεραπευτικά προγράμματα ΑΡΓΩ, Π.Π.Α., Ν.Α, και τους Παλαίμαχους Θεσσαλονίκης)
 
·         Συμμετοχή στο ετήσιο ποδοσφαιρικό τουρνουά “ ΔΕΥΚΑΛΙΩΝ ” , το οποίο διοργανώνεται από όλους τους φορείς της πόλης
 
·         Ετήσια Ορειβατική Εξόρμηση στον Όλυμπο
 
·         Συμμετοχή σε πολιτιστικές εκδηλώσεις
 
·         Ομάδες ηλεκτρονικού υπολογιστή
 
·         Ομάδα Εικαστικών
 
(Παρίση Κυριακή, Τζουβάρα Ξανθούλα, ψυχολόγοι, επιστημονικά υπεύθυνοι, Γιάννης Γκρανόπουλος, κοινωνιολόγος)
 
 
 
8. Γραφείο Στήριξης στην Απασχόληση
 
Στεγάζεται στην Αναγεννήσεως 13, 6ος όροφος.
 
Εξυπηρέτησε το 2012 πάνω από 122 άτομα με εργασιακά και εκπαιδευτικά προβλήματα.
 
·                       Διερεύνηση ατομικών και επαγγελματικών δεξιοτήτων
 
·                       Εκμάθηση τεχνικών σύνταξης Βιογραφικού Σημειώματος
 
·                       Οργάνωση και εφαρμογή σχεδίου δράσης στην αγορά εργασίας
 
·                       Εκμάθηση τεχνικών ανεύρεσης εργασίας
 
·                       Προετοιμασία συνέντευξης με εργοδότες
·                       Πληροφόρηση για προγράμματα Εκπαίδευσης-Επιμόρφωσης
 
·                       Διασύνδεση με την Σχολική Μονάδα Δεύτερης Ευκαιρίας του Ψ.Ν.Θ.
 
·                       Δικτύωση με τα τοπικά τμήματα του Ο.Α.Ε.Δ., τα γραφεία ανέργων δημοτικών διαμερισμάτων, την Επιθεώρηση Εργασίας, το Κ.Π.Α. του εκάστοτε δημοτικού διαμερίσματος, τα Κέντρα Επαγγελματικής Κατάρτισης και γενικότερα με φορείς  
         της Τοπικής Αυτοδιοίκησης
 
·                       Ενημέρωση για προγράμματα Επιδότησης Νέων Θέσεων Εργασίας
 
·                       Ενημέρωση για προγράμματα Επιδότησης Νέων Ελευθέρων Επαγγελματιών
 
·                       Υποστήριξη Επιχειρηματικότητας
 
·                       Ενημέρωση για Εργασιακά Θέματα, Δικαιώματα Εργαζομένων
 
·                       Στήριξη στον εργασιακό χώρο
 
·                       Θέματα Κοινωνικο-προνοιακού χαρακτήρα
 
·                       Οργάνωση και λειτουργία Ομάδας Εθελοντών Πρασίνου και Υιοθεσία Πάρκου στο Δήμο Θεσσαλονίκης στα πλαίσια του Προγράμματος «Εθελοντική Δράση Δημοτών για το πράσινο της πόλης» της Αντιδημαρχίας Περιβάλλοντος και 
         Πρασίνου. Έπαινος .
 
·                       Εκπαίδευση σε ΙΕΚ: 17 άτομα
·                       Κατάρτιση σε Η/Υ, Επιμορφωτικά προγράμματα Τοπικής Αυτοδιοίκησης, Σεμινάρια Ο.Α.Ε.Δ. : 20 άτομα
 
·                       Τοποθέτηση σε Δήμους για το πρόγραμμα παροχής κοινωφελούς εργασίας
 
       (Μάρθα Χριστοφορίδου, κοινωνική λειτουργός, επιστημονικά υπεύθυνη  Γραφείου Στήριξης στην Απασχόληση)
 
 
 
9. Μονάδα Διπλής Διάγνωσης
 
Στεγάζεται εντός του ΨΝΘ σε αυτόνομο χώρο. Εξωτερική Δομή, η οποία απευθύνεται σε ασθενείς που παρουσιάζουν ταυτόχρονα χρήση ουσιών και σοβαρό ψυχιατρικό πρόβλημα. Αν χρειαστεί, εισάγονται στο Detox ή στην Β’ Πανεπιστημιακή Ψυχιατρική Κλινική του ΨΝΘ. Στόχος είναι η κάλυψη όσων το δυνατόν περισσοτέρων αναγκών από τον ίδιο φορέα: μακροχρόνια παραμονή και συμμόρφωση των ασθενών στο πρόγραμμα, φαρμακευτική αντιμετώπιση των ψυχιατρικών συμπτωμάτων, κατανόηση εκ μέρους των ασθενών του ρόλου της χρήσης ουσιών στην ψυχιατρική τους εικόνα, προώθηση της αποχής αλλά με ανοχή των υποτροπών, κάλυψη παθολογικών, οδοντιατρικών, νομικών, κοινωνικών προβλημάτων. Η ανάπτυξη στενής θεραπευτικής σχέσης εμπιστοσύνης και ασφάλειας οδηγεί στην κατανόηση των σύμπλοκων σχέσεων χρήσης και ψυχιατρικής εικόνας, την αυτό-οριοθέτηση, την συμμόρφωση και την συνεργασία, την αποχή από την χρήση, με απώτερο στόχο την βελτίωση και την σταθεροποίηση της εικόνας αυτών των ασθενών.
 
Ιδανική περίπτωση θα αποτελούσε μια Δομή, η οποία θα παρείχε την δυνατότητα μιας πρώτης φάσης εσωτερικής παραμονής, διασφαλίζοντας έτσι την ταυτόχρονη αντιμετώπιση της ψυχιατρικής εικόνας και της αποτοξίνωσης, και στη συνέχεια εισαγωγή στην μακροχρόνια, ουσιαστικά επ’ αόριστον φάση εξωτερικής παρακολούθησης και κοινωνικής ένταξης. Αυτήν την πρόταση έχουμε υποβάλει μέσω ΕΣΠΑ, έχει δοθεί έγκριση σκοπιμότητας και αναμένεται η υλοποίηση εντός του 2013.
 
(Κάκια Νικολάου, ψυχίατρος, επιστημονικά υπεύθυνη ΙΑΝΟΣ)
 
 
 
10. Πρόγραμμα Στήριξης Οικογένειας
 
Λειτουργούν Ομάδες Στήριξης Οικογένειας (γονέων, συγγενών, συζύγων και συντρόφων), για την Θεραπευτική Κοινότητα Καρτερών, την Μονάδα Κοινωνικής Επανένταξης, την Μονάδα Εξωτερικής Θεραπείας και την Μονάδα Διπλής Διάγνωσης. Οι Ομάδες είναι κυρίως ενημερωτικού-υποστηρικτικού-συμβουλευτικού χαρακτήρα. Γίνονται ομάδες εκμάθησης παραδοσιακών χωρών και διάφορες συναντήσεις κοινωνικού χαρακτήρα.
 
Υπάρχει επίσης μια στενή και εποικοδομητική συνεργασία με τον «Σύλλογο Γονέων Εξαρτημένων Ατόμων Ψ.Ν.Θ. ΔΕΛΦΟΙ». Ο Σύλλογος είναι μια εθελοντική πρωτοβουλία Γονέων ατόμων που παρακολουθούν κάποιο πρόγραμμα του Ψ.Ν.Θ. ή και όχι, και στηρίζεται από την Διοίκηση του Ψ.Ν.Θ.
 
(Βούζα Γιασεμή, Παπαπαναγιώτου Ολυμπία, Ταγγίλη Αντωνία, Μπατζιλή Δώρα, κοινωνικοί λειτουργοί, Μπούρα Παρασκευή, παιδαγωγός, Ρουσβανίδου Ελευθερία, κοινωνιοθεραπεύτρια,  Ζλατάνος Δημήτρης, ψυχολόγος)
 
 
 
11.Ομάδα Πολιτισμού
 
Αποτελείται από προσωπικό όλων των δομών και ειδικοτήτων του ΙΑΝΟΣ,  μέλη της Μονάδας Κοινωνικής Επανένταξης και Εθελοντές.
 
 
 
Δράσεις
 
·                       Ετήσια συμμετοχή στην αθλητική συνάντηση (ποδοσφαιρικό τουρνουά)  Θεραπευτικών Προγραμμάτων Απεξάρτησης «ΔΕΥΚΑΛΙΩΝ»,
 
·                       Ετήσια συμμετοχή στο Φεστιβάλ Κ.Ν.Ε.
 
·                       Ετήσια συμμετοχή στα χριστουγεννιάτικα κα πασχαλινά bazaar του ΨΝΘ
 
·                       Συναυλία Λουδοβίκου των Ανωγείων, 2007 στην ΘΚΚ και στο ΨΝΘ
 
·                       Μουσική εκδήλωση Χριστούγεννα 2009 στη Θ.Κ. Καρτερών από το συγκρότημα ÉMIGRÉ
 
·                       Παγκόσμια Ημέρα κατά των Ναρκωτικών 26/6/2009
 
(σε συνεργασία με τη Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Θεσσαλονίκης, Διεύθυνση Κοινωνικής Πρόνοιας, στην Πλατεία Αριστοτέλους)
 
- Εγκατάσταση ενημερωτικού stand
 
- «Χτίζοντας μαζί….»: Εγκατάσταση/Κατασκευή ξύλινου σπιτιού. Ανάρτηση μηνυμάτων με τη  συμμετοχή του κοινού.
 
- Μουσικά  δρώμενα (Βραζιλιάνικα κρουστά, Κώστας Καρμπάς).
 
- Γκράφιτι art.
 
·               Συμμετοχή στα εγκαίνια του Πολυχώρου Πολιτισμού, Γραφείο Εκπαίδευσης, Πολιτισμού, Έρευνας & Καινοτόμων Δράσεων  του Ψ.Ν.Θ., 11 Μαϊου 2011, με την Δράση Ευαισθητοποίησης «Φροντίδα & Ζωή», με ενημερωτικό υλικό, έκθεση φωτογραφίας του Φωτογραφικού Εργαστηρίου της Θεραπευτικής Κοινότητας Καρτερών και με την προβολή βίντεο για τις καινοτόμες δράσεις στην Θεραπευτική Κοινότητα Καρτερών (αγρόκτημα, βιολογικές καλλιέργειες, ποδηλατοδρομία, πεζοπορία, ορειβασία, αναρρίχηση)
 
·                       Συμμετοχή στην εκδήλωση του Δήμου Θεσσαλονίκης, Επιτροπή Κοινωνικής Αλληλεγγύης Γ’ Δημοτικής Κοινότητας, Πλατεία Στεργίου Πολυδώρου, Κάστρα, 25/9/2011: Παρέμβαση στις γειτονιές,  «Στην κρίση απαντούμε με αλληλεγγύη στους 
        δημότες μας»
 
·                       Ενημέρωση Δημόσιων και Ιδιωτικών Φορέων για το Πρόγραμμα
 
        (Βούζα Γιασεμή, κοινωνική λειτουργός, Χαλικιά Ειρήνη, ψυχολόγος, Μελεούνη Δήμητρα, κοινωνιολόγος, Μπούρα Βούλα, παιδαγωγός, Αναστασιάδης Γιώργος και Μπαλασάς Θόδωρος, ειδικοί θεραπευτές)
 
 
 
 
 
 
'ADDICTIONS' DEPARTMENT IANOS'
DETOXIFICATION UNIT
 
PSYCHIATRIC HOSPITAL OF THESSALONIKI
 
 
Langada 196, 54629, Stavroupoli,
 
Thessaloniki, Greece
 
Tel.  + 30 2313324100
 
              + 30 2313324186
 
              + 30 2310550919
 
Fax.  + 30 2313324283
 
        + 30 2310550555
 
e-mail: Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε.
 
                 Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε.
 
 
 
Addiction Treatment in Greece has been defined by long-term (up to three years), integrated, luxurious, drug-free programmes functioning according to strict conceptual models and powerful theoretical philosophies, some confrontational, some non-confrontational.
 
Harm Reduction and Substitution Treatment have had a hard time gaining acceptance among staff and patients. Substitution programmes offer short-, medium-, and longterm maintanance.
 
Our programme is one of the four largest servises in the country, the only one that combines abstinence orientation and short-tern medication/ substitution. It is part of the Psychiatric Hospital of Thessaloniki in the North of Greece. We have a very close collaboration with all other programmes (Substitution or Drug free) and show an enormous flexibility regarding client care in cooperation with other services.   
 
It is an integrated, longterm programme that includes a network of services, trying to cover as many needs as possible for different populations, offering a therapeutical continuum through a chain of interrelated units: Information, Counseling, Support, Education, Treatment.
 
The Programme follows a person-centred, non-judjemental, tolerant, accepting approach: our GOAL is to serve the client and not an ideology, a theory or a programme-concept, to engage AND keep clients in treatment.
 
Our focus is on appreciating every little change in the clients, regarding all aspects of their lifes and not abstinence alone. We don't “punish” them for relapsing. Our concern is for them to learn how to cope with stressful life events, become self-effective, earn satisfaction from success, deal with failure, frustration and disappointment, take responsibilities, accept consequences of their choices, become autonomous.
 
The total number of patients attending our programme is about 200, 54 hospitalised and another 150 in outpatient care. 
 
Nearly all of 98 staff members have attended an MI workshop at one point or another, some have pursued further training. This extensive training reflects in the allround change in attitude, behaviour and expectations of staff towards patients.
 
Substitutes are only given for a limited amount of time in the Detox Unit. Patients may receive any other medication (antidepressants, antipsychotics, mood stabilisers, etc) in all units, at all stages.
 
Zero Tolerance for drug use is exercised only at the residential units (Therapeutic Community and Detoxification Unit), much more tolerant at the outpatient units where we try to processuse and relapse.
 
Our Programme is involved in training Psychiatry residents,  25 so far for 3-6 months.
 
 
 
UNITS
 
1. Counseling Station/ Community Centre:
 
Provides information and directs patients according to their request and demands to further treatment. Attempt to engage them to tretment.
 
 
 
2.Detoxification Unit:
 
The Detoxification Unit, founded in 1994, remains the only single Unit of its kind in Greece. It's a residential facility with 20 beds, 21 days hospitalisation. It provides pharmacological and psychosocial support to users of psychoactive substances (mainly opioids, benzodiazepines, cocaine etc). There are no limitations concerning admission, immediate access is succeded through the Counseling Station. Individual and group psychotherapy, psycho-educational groups, relapse prevention groups, physical education, motivational interviewing, social servises, medical and psychiatric assessment.
 
Admissions outside the borders of our Prefecture are rising (40% in 2010).
 
Attempt to motivate, engage, prepare for further treatment in our Therapeutic Community or any Outpatient Unit in our or any other Programme.
 
Completion rate was 51.5% for 2010 and remains above the european and american average completion rates for Detoxification Units (which is around 50% but for less days of hospitalisation). Our completion rates have been: 54.1% (2006), 57.4% (2007), 56.5% (2008), 57% (2009) 
 
 
 
3. Residential Therapeutic Community:
 
9 months, at a beutiful camping site 35 km away from Thessaloniki, 800 m high on a hill.  Psychotherapy, occupational therapy (we grow biological fruit and vegetables in a green house and in the fields), sports (footbal, gym, mountain-walking, climbing, cycling), art therapy, drama therapy, psychoeducation. Attempt to restructure personality, behaviour and life-style.
 
 
 
4. Social Rehabilitation Unit: 
 
outpatient, 2 years, psychotherapy. Strong emphasis on providing the skills to find a job.
 
Attempt for social, occupational, personal reintegration.
 
 
 
5. Outpatient Unit:
 
2 years, for patients with better support systems (students, married with children, professionals), for other than opioids (Cannabis, cocaine or recreational drugs) users.
 
 
 
6.Women's unit:
 
2 years, outpatient, addresses women with specific problems (prostitution, passive-depended women, with children etc). We can also accommodate the children for the few hours they have to attend.
 
 
 
7.Dual Diagnosis Unit:
 
outpatient, no time limitations, very tolerant on relapse, attending both to psychiatric problem and substance abuse. 
 
Attempt to achieve treatment/medication compliance and remain off drugs. 
 
 
 
8. School
 
Attendees receive a standard certificate identical to the one from other schools, staff and institution belong to the Ministry of Health 
 
 
 
9. Unit for promoting Occupation
 
 
 
10. Family Support and Counseling
 
 
 
We are about to start realising another four units:
 
     residential Dual Diagnosis Unit
      Internet Addiction Unit
     Drop-In-Easy Access- Day Care Unit
     Workshops for Occupational Training
 
 
Thessaloniki 2.2.2012                                                              
 
Kakia Nicolaou
 
Consultant Psychiatrist
 
Head of the Addictions' Department IANOS
 
Psychiatric Hospital of Thessaloniki                                                                                               
 
The greek national Health System is free and available for everybody, even for the impoverished, the unemployed, people with no insurance, foreigners.
 
But: there are not enough primary health services, GPs are few and not very highly regarded . The result is that patients and services don't follow geographical restrictions (the section a hospital covers is very large), and people go to large hospitals, to specialist doctors for everything.
 
Greek culture has traditionally favoured alcohol consumption only in social circumstances and not in excess and has been so far very effective in setting boundaries and in protecting people towards developing alcohol related disorders. This is changing I'm afraid in the last years and especially in adolescents.
 
So there are very few specialised alcohol centres in Greece and all of them in Athens and Thessaloniki. Two of the centres (one in every town) are located in large psychiatric hospitals, are integrated programmes, offering various services, out-patient and residential, systemic family treatment, and are closely co-operating with an internal medical unit for detox and complications. The rest are community-based out-patient units for consultation or treatment. Waiting times are not long, people usually get an appointment within days, working hours are also long, usually 9:00-21:00.
 
(A patient would probably not be asked directly for his alcohl consumption by his GP/ family doctor or any other specialist. Probably no standardised instrument would be used. In a case of an alcohol dependence and a referral to specialised treatment, the GP would give him addresses and telephone numbers of the centres and he would probably make a phonecall himself to a colleague working at the centre (it's customary in Greece).
 
Addictions' Treatment in Greece has been defined by long-term (up to three years), integrated, luxurious, drug-free programmes functioning according to strict conceptual models and powerful theoretical philosophies, some confrontational, some non-confrontational.
 
 
 
    Substitution Treatment (Methadone and Buprenorhine) has had a hard time gaining approval among staff and patients. Substitution programmes offer short-, medium-, and longterm maintanance. Substitutes are a monopol by these programmes (no pharmacists or other medical services are allowed to use them), dispension is usually on site, psychotherapy and social reintegration are also included, multi-disciplinary teams have to attend to patients: the result is long waiting lists.
 
 
 
    Our programme is one of the four largest servises in the country. It is part of the Psychiatric Hospital of Thessaloniki in the North of Greece.
 
    It is an integrated, longterm, person-centred, programme that includes a variety of units, trying to cover as many needs as possible for different populations.
 
 
 
1. Counseling Station: easy access, long working hours (9:00-21:00), friendly/ non-judjemental (I hope). Provides information and directs patients according to their demands to further treatment. 
 
Attempt to engage them to tretment.
 
 
 
2.Detoxification Unit: residential, 3 weeks, medication and psychotherapy/ psychoeducation/ social servises, mainly detox from opiates, BZD and alcohol.
 
Attempt to motivate for further treatment.
 
 
 
3. Residential Therapeutic Community: 1 year, at a beutiful site 35 km away, 800 m height, psychotherapy, occupational therapy (we grow biological fruit and vegetables in a green house and in the fields), sports (footbal, gym, mountain-walking, cycling), art therapy, drama therapy.  Attempt to restructure.
 
 
 
4. Social Rehabilitation Unit: outpatient, 1 year, psychotherapy.  Strong emphasis on helping them find a job.
 
Attempt for reintegration.
 
 
 
5. Outpatient Unit: 2 years, for patients with better support systems (students, married with children, professionals).
 
 
 
6.Women's unit: 2 years, outpatient, addresses women with specific problems (prostitution, passive-depended women, with children etc). We can also accommodate the children for the few hours they have to attend.
 
 
 
7.Dual Diagnosis Unit: outpatient, no time limitations, very tolerant on relapse, attending both to psychiatric problem and substance abuse. 
 
Attempt to achieve treatment/medication compliance and remain off drugs. 
 
 
 
    We don't give substitutes with the exception of the Detox  Unit. Patients may receive any other medication at all stages though.
 
    They may visit our school (six grades, receive a standard certificate identical to the one from other schools, belongs to the Ministry of Health) at all stages and use our servises to find a job.
 
    Zero Tolerance at the residential units for drug-use, much more tolerant at the outpatient units where we try to "work" on relapse. We run urin tests. 
 
    When I first started to work there, six years ago, the programme was somehow confrontational, but not extremely so. The biggest problem was that the staff was tired, disappointed, and frustrated. Some of them were very judjemental, very intolerant towards relapse, eager to "punish" the patients for relapsing (blaming them for their own frustrations and insufficiency, aggressive, insulting, indifferent).
 
    I started teaching MI to all of them. I kept telling them about a different point of view. We had a lot of workshops (with Jeff Allisson and Rik Bes and myself). After six years I'm happy to say that of 98 staff members: nearly all of them have heard about MI, about 70 of them have attended an MI workshop at one point or another, there are 4 MINTies (5 including myself), another 2 TNTs and about 10 who are actively trying to use MI in their everyday work. 
 
The most important factor however has been the allround change in attitude, behaviour and expectations towards patients regardless of how many actually "do" MI. I'm afraid there are still some who are hopeless!!!
 
We have Relapse Prevention groups where we use cognitive-behavioural techniques and MI, Values Card Sort Groups, etc
Άγγελος Στεργίου
Καθηγητής Νομικής ΑΠΘ
 
     Η αύξηση του ορίου ηλικίας στο 67ο έτος υπηρετεί κυρίως δημοσιονομικές προτεραιότητες. Αποτιμάται το δημοσιονομικό όφελος, ενώ συχνά αγνοούνται οι κοινωνικές επιπτώσεις. Κατά βάση, με την αύξηση του γενικού ορίου ηλικίας θα μεταβληθεί η ίδια η φύση της σύνταξης λόγω γήρατος.
 
     Στα πρώτα βήματα του θεσμού, τη σύνταξη γήρατος απολάμβαναν οι λίγοι τυχεροί της λοταρίας της ζωής. Πράγματι, στις αρχές του 20ου αιώνα, η σύνταξη γήρατος απέβλεπε στην προστασία όσων αδυνατούσαν, λόγω φυσιολογικής φθοράς των σωματικών ή πνευματικών τους δυνάμεων, να παραμείνουν στην παραγωγική διαδικασία. Αυτή η στενή πρόσληψη της σύνταξης οδηγούσε σε εργαζόμενους «τετριμμένους» με το ένα πόδι στον τάφο. Μεταπολεμικά, η μετάλλαξη της σύνταξης γήρατος σε δικαίωμα στον ελεύθερο χρόνο αποτέλεσε μια ανθρωπολογική αλλαγή, τη σημαντικότερη έκφανση του κοινωνικού κράτους. Το γήρας από κίνδυνος –ο κίνδυνος δεν επέρχεται σε όλους, ειδάλλως δεν είναι κίνδυνος- μεταβλήθηκε περίπου σε βεβαιότητα. Η αβεβαιότητα του «αν» -γεράσει κανείς- αντικαταστάθηκε από την αβεβαιότητα του «πότε». Η προοπτική μιας σύνταξης-ελεύθερου χρόνου ανυψώθηκε σε δικαίωμα στη ζωή μετά την εργασία.
 
     Στις δεκαετίες που ακολούθησαν το τέλος του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, η σύνταξη γήρατος μεταβλήθηκε βαθμηδόν σε προσωπικό σχέδιο ζωής (και ίσως καλύτερης) που απευθύνεται σε όλους τους πολίτες και οργανώνεται συλλογικά με τη συμβολή του κράτους. Η κοινωνία με τους συνταξιοδοτικούς μηχανισμούς προσφέρει πλέον στα μέλη της το ένα τρίτο της ζωής τους με ανάπαυση και ελεύθερο χρόνο. Για όλο και λιγότερους ανθρώπους, τα γηρατειά με τη βιολογική τους πρόσληψη –από αυτή την άποψη, υπάρχει σοβαρή ιατρική διχοστασία- δεν ταυτίζονται με το όριο ηλικίας για συνταξιοδότηση. Του λοιπού, η κοινωνική κατασκευή του γήρατος μεθοδεύεται μέσω των ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης που χαράσσονται μ’ έναν τρόπο που δεν υπακούει στην αρχική λογική της ανικανότητας για εργασία λόγω φυσιολογικής φθοράς.
 
     Υπάρχουν πολλοί τρόποι να ζήσει κανείς ως ηλικιωμένος, αλλά κάθε κοινωνία επιλέγει τον τρόπο που προτιμά ή ανέχεται. Το όριο συνταξιοδότησης είναι ένας κοινωνικός συμβιβασμός. Δεν έχει να κάνει με τη γήρανση. Ο ορισμός του ορίου ηλικίας είναι μια επιλογή που ενσωματώνει τη διαχείριση της απασχόλησης και τη δυνατότητα της κοινωνίας να προσφέρει ή όχι στα μέλη της το ένα τρίτο της ζωής τους με ανάπαυση (σχόλη) και ελεύθερο χρόνο.
 
     Η σύνταξη λόγω γήρατος αποδεσμεύτηκε σιγά-σιγά από την ιδέα ενός προαναγγελθέντος θανάτου. Άρχισε να λειτουργεί ως ένας «μικρός παράδεισος». Αρκετά μέχρι πολλά χρόνια, σε καλή φυσική κατάσταση (βέβαια χάριν των επιτευγμάτων της ιατρικής), με (ή με σχεδόν) επαρκείς (μέχρι πρόσφατα) πόρους και το κυριότερο χωρίς την πίεση ενός εργοδότη ή το φόβο της ανεργίας. Εξάλλου, αυτοί οι μικροί παράδεισοι δεν εκλαμβάνονται πλέον ως «δώρο», αλλά ως κάτι κοινωνικά οφειλόμενο, ως κοινωνικό δικαίωμα.
 
     Σήμερα, με την προτεινόμενη αύξηση του γενικού ορίου ηλικίας στο 67ο έτος βρισκόμαστε μπροστά σε μια βαθειά κοινωνική μεταβολή . Με αυτή την επιμήκυνση επιδιώκεται η επάνοδος στην ιστορική αφετηρία του θεσμού, χωρίς να υπολογίζονται οι πραγματικές ανάγκες της τρίτης ηλικίας, ούτε η επιταγή μιας διαγενεακής κατανομής της απασχόλησης. Η παράταση του εργασιακού βίου επιλέχθηκε εναλλακτικά ως μέτρο με το οποίο θα μπορούσε να εξοικονομηθούν πόροι .
 
     Από την άλλη, ο καθορισμός των ορίων συνταξιοδότησης δεν θα πρέπει να αγνοεί μια θλιβερή εργασιακή πραγματικότητα. Η επιμήκυνση του ασφαλιστικού βίου για την εξασφάλιση βιώσιμων συντάξεων αναιρεί μια δικαιότερη κατανομή των θέσεων ανάμεσα σε διαφορετικές γενεές. Σε αγορές εργασίας που δεν μπορούν να εγγυηθούν αξιοπρεπή εργασία για όλες τις ηλικίες, με την ανεργία των νέων στα ύψη, η συνταξιοδότηση λόγω γήρατος οφείλει να συντονιστεί με τη ζήτηση και την προσφορά στην αγορά εργασίας.
 
Στο σύνολο των κρατών-μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης επιλέγεται η κατάργηση του ελεύθερου χρόνου που συνιστούσε μέχρι πρόσφατα η συνταξιοδότηση λόγω γήρατος, και επαναφέρεται ο δεσμευμένος (εργασιακά) χρόνος. Ανάμεσα στους 11 στόχους που υιοθετήθηκαν από Ευρωπαϊκό Συμβούλιο στο Λάακεν (2001) και αφορούν τις συντάξεις, περιλαμβάνονται η παράταση του επαγγελματικού βίου και η αύξηση των ποσοστών απασχόλησης. Η παράταση του εργασιακού βίου επιλέχθηκε, γιατί επενεργεί τόσο στον αριθμητή όσο και στον παρανομαστή της σχέσης εξάρτησης συνταξιούχων-ασφαλισμένων. Πρόσφατα, στην προοπτική διασφάλισης της βιωσιμότητας των συστημάτων, διαγράφεται ευρωπαϊκά (Λευκή Βίβλος του 2012, Ατζέντα για επαρκείς, ασφαλείς και βιώσιμες συντάξεις) μια στρατηγική σύνδεσης της ηλικίας συνταξιοδότησης με τη αύξηση του προσδόκιμου ζωής (έτσι αφηρημένα χωρίς να λαμβάνεται υπόψη η καλή υγεία του ηλικιωμένου).
 
     Η όποια πρόταση για αύξηση του ορίου ηλικίας συνταξιοδότησης πρέπει να λαμβάνει  υπόψιν και κάποιες συνταγματικές και διεθνείς δεσμεύσεις.  Ώστε τα μέτρα να  λαμβάνονται μέσα σ’ ένα δικαιικό περιβάλλον. Δεδομένου ότι η  Διεθνής Σύμβαση Εργασίας Νο 102 του 1952 που κυρώθηκε από τη χώρα μας (άρθρο 26 παρ. 2 κυρωτικού νόμου 3251/55) κατοχυρώνει, ανάμεσα στις ελάχιστες εγγυήσεις της κοινωνικής ασφάλισης, το 65ο έτος ως ανώτατο όριο ηλικίας για την προστασία των γηρατειών.
Παρασκευή, 13 Δεκεμβρίου 2013 02:00

Υγεία και Μ.Μ.Ε. (Γεώργιος Πλειός)

Γεώργιος Πλειός
Καθηγητής Κοινωνικής και Πολιτικής Ανάλυσης της Επικοινωνίας
Τμήμα Επικοινωνίας και Μ.Μ.Ε
Εθνικόν και Καποδιστριακόν Πανεπιστήμιο Αθηνών
 
Όπως συμβαίνει και σε άλλες επιστήμες, οι  επιστήμονες που εργάζονται στο πεδίο της επικοινωνίας υιοθετούν διαφορετικές αντιλήψεις για τη σχέση υγείας και ΜΜΕ.  Η συνηθέστερη αντίληψη θέλει τα ΜΜΕ να καταγράφουν, αντικειμενικά ή λιγότερο αντικειμενικά,  όσα διαδραματίζονται στο χώρο της υγείας και πιο ειδικά σε ότι αφορά τις ασθένειες, τις αιτίες και την πρόληψή τους, εκείνα που λαμβάνουν χώρα ανάμεσα στους γιατρούς και τους ασθενείς ή τους συγγενείς τους, ή στο εσωτερικό της ιατρικής κοινότητας, κι ακόμα περισσότερο στη λειτουργία των υγειονομικών μονάδων και τις παροχές τους ή στο περιεχόμενο, τους στόχους και την αιτιολόγηση μιας πολιτικής της υγείας.  
 
Κάποιοι άλλοι τονίζουν ότι τα μέσα, για ποικίλους λόγους, ακολουθούν μια ορισμένη «γραμμή», προκειμένου να προβάλλουν μια ορισμένη άποψη για όσα διαδραματίζονται στον ευρύτερο χώρο της υγείας επιλέγοντας ή αποκλείοντας κάποια θέματα, πρόσωπα και περιοχές της χώρας και του κόσμου,  ή ερμηνείες των γεγονότων. Αυτό γίνεται ιδιαίτερα αισθητό σε περιπτώσεις επιδημίας ή πανδημίας, ασθενειών που είναι σημαντική η συμβολή των κοινωνικών παραγόντων και η οικονομική ή πολιτιστική τους διάσταση ή είναι ιδιαίτερα σημαντική η στάση του κράτους και της πολιτικής ηγεσίας. 
 
Τέλος, ιδιαίτερα στις σύγχρονες κοινωνίες, στις οποίες ο ρόλος των μέσων επικοινωνίας είναι κομβικός και στην υγεία, δεν είναι σπάνιες οι φωνές, που αν και πριν λίγο καιρό ακούγονταν παράδοξες σήμερα κερδίζουν έδαφος υπογραμμίζοντας ότι οι αντιλήψεις που έχουμε για την υγεία και την ασθένεια, για τις καλές και κακές πρακτικές, για τους γιατρούς και τους ασθενείς, για την ιεράρχηση των προβλημάτων υγείας και θεραπείας δεν είναι προϊόν τόσο ή μόνο των επιστημών και μάλιστα των επιστημών υγείας, αλλά προϊόν μιας σύνθετης κοινωνικής διαδικασίας στην οποία τα ΜΜΕ κατέχουν έναν πρωταγωνιστικό ρόλο.  Αυτό γίνεται αντιληπτό στις περιπτώσεις επίσης επιδημίας ή πανδημίας όπου δεν είναι σπάνιο φαινόμενο ο λεγόμενος «πανικός των μέσων επικοινωνίας». 
 
Αν και ο χώρος της υγείας, όπως άλλωστε και άλλοι, χαρακτηρίζονται από πλήθος παραμέτρων, για μια σειρά λόγους (λ.χ. το ιδιοκτησιακό καθεστώς, η δημοσιογραφική κουλτούρα του μέσου, οι πρακτικές συλλογής των ειδήσεων κ.ά.), τα μέσα επικεντρώνονται σε θέματα που κινούνται σε κάποιους σταθερούς άξονες, ιδιαίτερα όταν αυτοί διασταυρώνονται. Ορισμένοι από αυτούς είναι:
 
1) Οι «κακές ειδήσεις». Όπως και σε άλλα ζητήματα, τα ΜΜΕ επικεντρώνονται στις «κακές ειδήσεις», δηλαδή κυρίως στις αρνητικές όψεις της «υγείας». Θανατηφόρες ασθένειες, κακοί ή διεφθαρμένοι γιατροί και νοσηλευτές, προβληματική λειτουργία των υγειονομικών μονάδων και υπηρεσιών κ.ά. είναι μερικές από τις κατηγορίες τέτοιων ειδήσεων.  Ως εκ τούτου, η «αλήθεια» ως απεικόνιση της σύνθετης πραγματικότητας της υγείας διαφεύγει συχνά της προσοχής των ΜΜΕ. 
 
2) Την μεγαλύτερη προσοχή των ΜΜΕ προσελκύουν συνήθως μαζικής κλίμακας ασθένειες, επιδημίες και πανδημίες, ιδίως αν είναι θανατηφόρες, θέτοντας σε δεύτερο πλάνο ασθένειες που δεν είναι επιδημικές, όπως λ.χ. η κατάθλιψη που έχει αυξηθεί τελευταία ως αποτέλεσμα της κρίσης, και των οποίων τα αποτελέσματα κάποιες φορές μπορεί να είναι περισσότερο σημαντικά αλλά έμμεσα. 
 
3) Τα ΜΜΕ επικεντρώνονται επίσης σε ασθένειες που είναι ανθρωπογενείς ή συχνά επικεντρώνονται κατ’ εξοχήν στην ανθρώπινη παρέμβαση, ιδιαίτερα των αρχών, των γιατρών, των επιστημόνων κ.λπ. 
 
4) Τα ΜΜΕ υπερτονίζουν τις διαφορές και της αντιθέσεις που υπάρχουν στον ιατρικό και επιστημονικό κόσμο ή ανάμεσα σε γιατρούς και ασθενείς/συγγενείς. Ακολουθώντας την αρχή της αμεροληψίας και των ίσων αποστάσεων πολλές φορές εξισώνουν τις επιστημονικές γνώσεις με δημοφιλείς, πλην όμως  μη έγκυρες γνώμες. 
 
5) Τα ΜΜΕ επικεντρώνονται σε προβλήματα υγείας που ανήκουν στην εκτός εργασίας ζώνη, δηλαδή στο ελεύθερο χρόνο. Οι επαγγελματικές ασθένειες συνήθως διαφεύγουν της προσοχής τους, αν και δεν προκύπτει ότι για τον άνθρωπο ή την κοινωνία είναι λιγότερο σημαντικές.
 
6) Τα ΜΜΕ δίνουν συχνά έμφαση στο, οικονομικό, κοινωνικό καιπολιτικό κόστος εξισώνοντας το με τη σημασία που έχουν οι ασθένειες για την ανθρώπινη ζωή.
 
7) Τα μέσα επικοινωνίας κατασκευάζουν το προφίλ των πρωταγωνιστών της υγείας (λ.χ. γιατρών, νοσηλευτών κ.λπ.) και έτσι τις σχέσεις μεταξύ τους. Το γεγονός αυτό έχει ιδιαίτερη σημασία σε ένα σύστημα υγείας με προβλήματα και μια χώρα με εκτεταμένη διαφθορά όπως η Ελλάδα. Έτσι, η εικόνα του γιατρού που παίρνει φακελάκι έχει καταστεί κοινότυπη, γεγονός που μετατρέπεται σε  αντίστοιχη συμπεριφορά μεγάλης μερίδας ασθενών προς μια μεγάλη μερίδα γιατρών με αποτέλεσμα, ως αυτοεκπληρούμενη προφητεία, να παράγει διαφθορά ακόμα και εκεί που δεν υπάρχει. 
 
Ωστόσο, δίπλα σ’ αυτές τις τάσεις, που χαρακτηρίζουν τα παλιά μέσα, καινούργιες αναδύονται μαζί με τα λεγόμενα «νέα μέσα». Μερικές απ’ αυτές είναι:
 
Α) Ένα μεγάλο πλήθος επαγγελματιών της υγείας  και οργανισμών αποκτούν πρόσβαση σε αριθμό ενδιαφερομένων που ξεπερνά κατά πολύ το ακροατήριο των εντύπων, του ραδιοφώνου και της τηλεόρασης.  Έτσι ένα αρκετά πλούσιο και εξειδικευμένο περιεχόμενο για θέματα υγείας φτάνει σε ένα μεγάλο μέρος, αν αγνοήσουμε φυσικά το ψηφιακό χάσμα.
 
Β) Τα νέα μέσα διευρύνουν την ατζέντα της υγείας, θέτοντας στο δημόσιο διάλογο προβλήματα ή πτυχές της υγείας, τα οποία απουσιάζουν για διάφορους λόγους (έλλειψη ειδικών ρεπόρτερ, εξωτερικές πιέσεις στα ΜΜΕ, χαμηλή θεαματικότητα κ.λπ.) από τα παραδοσιακά μέσα. 
 
Ωστόσο εδώ ανακύπτουν τρία σημαντικά ζητήματα. 
 
a) Η ανάμειξη επιστημονικών και επιστημονικοφανών/μη επιστημονικών ή και αντιεπιστημονικών πληροφοριών που παρατηρείται λ.χ. στο διαδίκτυο.   Δίπλα στην επιστημονική πληροφορία που καταθέτουν οι ειδικοί επιστήμονες, συνυπάρχει η γνώμη άσχετων ή οι προκαταλήψεις ανορθολογικά σκεπτόμενων ανθρώπων.  Το διαδίκτυο εξισώνει όλες τις απόψεις σε βαθμό πολλαπλάσιο από αυτόν στον οποίο το έκαναν τα παλιά μέσα.  Έτσι, το τελικό αποτέλεσμα είναι μια ροή πληροφοριών που αποκτά γκρίζο χρώμα. Οι αξιόπιστες αμφισβητούνται και οι αναξιόπιστες μπαίνουν στο ίδιο κλαμπ με τις επιστημονικές πληροφορίες
 
b) Η εξίσωση μεταξύ ειδικών και μη ειδικών που δημοσιεύουν ιατρικού χαρακτήρα πληροφορίες, ιδιαίτερα αν ληφθεί υπ’ όψη ότι το ιδιαίτερο στοιχείο που προσθέτουν λ.χ. τα blogs και τα social media, είναι η ερμηνεία των πληροφοριών για την υγεία.   Όμως σε αντίθεση με τα παλιά μέσα, εκείνοι που ερμηνεύουν και αξιολογούν τις ιατρικές πληροφορίες, και είναι δυνητικά όλοι οι πολίτες. Αυτοί δεν έχουν την εκπαίδευση ούτε τις δεσμεύσεις των δημοσιογράφων στα παλιά μέσα, ούτε και έχουν οι αναγνώστες παρόμοιες προσδοκίες. Οι ειδικοί γιατροί, ερευνητές κ.λπ. εξισώνονται στη διαδικτυακή ροή με οποιονδήποτε άλλο μπορεί να παρέχει πληροφορίες για το ίδιο θέμα. 
 
c) Η διάδοση ψευδών πληροφοριών από άγνοια ή πρόθεση, όπως συμβαίνει και με μια σειρά άλλα θέματα στα νέα μέσα, ειδικά αν το κοινό λόγω πεποιθήσεων και προκαταλήψεων είναι διατεθειμένο να πιστέψει εύκολα τέτοιες πληροφορίες.  
 
Ως αποτέλεσμα, η ιατρική «αλήθεια», έστω και αν είναι σχετική, δεν τίθεται απλά σε αμφισβήτηση αλλά κυριολεκτικά συνθλίβεται. Η γνώμη, αν είναι πειστική και κυρίως δημοφιλής ενέχει το χαρακτήρα αξιώματος.
 
Είναι πολύ νωρίς για να γνωρίζουμε τις πραγματικές συνέπειες στην οργάνωση των υγειονομικών υπηρεσιών ή στην διαμόρφωση και εφαρμογή πολιτικών υγείας ή ακόμα και στην υγεία των πολιτών, που μπορεί να φέρει η πραγματικότητα των νέων μέσων. 
 
Σίγουρα όμως η δημοσιογραφία της υγείας όσο καλή και αν είναι δεν αρκεί. Απαιτείται συνολική επανεξέταση του ζητήματος.
 
Παρά ταύτα, αν η κάλυψη της υγείας είναι ένα από τα κεφαλαιώδη ζητήματα στη σχέση ΜΜΕ και υγείας, το άλλο, εκείνο που παρουσιάζει το μεγαλύτερο ενδιαφέρον για τους πρωταγωνιστές της  είναι τι τελικά κάνουν τα μέσα στο κοινό ή τι κάνει το κοινό με τα μέσα για την υγεία του.
 
Κωδικοποιημένα, ο ρόλος των μέσων είναι τριπλός.  Κατ’ αρχήν συμβάλλουν καθοριστικά ώστε να αξιολογούνται τα ζητήματα υγείας έναντι άλλων ζητημάτων δημοσίου ενδιαφέροντος, όπως επίσης συμβάλλουν ώστε να θεωρούνται πιο σημαντικές έναντι άλλων ορισμένες ασθένειες, αιτίες τους, θεραπείες, υγειονομικές μονάδες, ιατρικά επαγγέλματα ή ακόμα και τα χαρακτηριστικά όσων ασχολούνται επαγγελματικά με την υγεία. Πτυχές του φαινομένου παρατηρήθηκαν στην περίπτωση του ιού Η1Ν1 πριν λίγα χρόνια, ακόμα και μεταξύ του νοσηλευτικού προσωπικού.
 
Κάτι τέτοιο είναι σημαντικό διότι συμβάλλει στη διαμόρφωση στάσεων που στη συνέχεια μέσα από πολλές διόδους εισέρχονται στο χώρο της υγείας και τον επηρεάζουν.  Έτσι, με τον τρόπο αυτό τα ΜΜΕ μπορούν να επηρεάσουν τις αποφάσεις και τις πράξεις μιας κυβέρνησης, των υγειονομικών αρχών, των διοικήσεων των εκπαιδευτικών μονάδων, αλλά και των γιατρών και νοσηλευτών. Δεν είναι απίθανο να συμβάλλουν ακόμα και στην επιλογή συγκεκριμένου επαγγέλματος υγείας από τους ενδιαφερόμενους. 
 
Δεύτερον, τα μέσα επικοινωνίας, καθώς έχουν τη δυνατότητα να επηρεάζουν την κοινή γνώμη σχετικά με το τι είναι λιγότερο και τι περισσότερο σημαντικό στην περιοχή της υγείας, αποκτούν τη δύναμη να διαμορφώνουν τη δεκτικότητα και τη συμφωνία του κοινού απέναντι σε ορισμένες πολιτικές υγείας και να εξασθενίζουν άλλες.  Η συχνή παρουσίαση ενός συστήματος υγείας ως αναποτελεσματικού και δαπανηρού λ.χ. ευνοεί αναπόφευκτα την αποδοχή μια ευρύτερης ή λιγότερο ευρείας ιδιωτικοποίησης. 
 
Τρίτο, που είναι και το πιο ορατό, έχει καταγραφεί ότι τα ΜΜΕ μπορούν να επηρεάσουν τις ατομικές μας συμπεριφορές αναφορικά με θέματα υγείας. Αυτό κατέστη εμφανές στην περίπτωση του HIV, στην οποία θεωρείται ότι τα μέσα, μαζί με άλλους παράγοντες έπαιξαν ρόλο στη διακύμανση του αριθμού των ασθενών.  Παρατηρήθηκε ακόμα πριν από λίγα χρόνια στην περίπτωση του ιού Η1Ν1, λ.χ. στην περίπτωση της αναγκαιότητας ή μη του εμβολιασμού.  
 
Τα χαρακτηριστικά της σχέσης ανάμεσα στα ΜΜΕ και την υγεία περιπλέκονται ιδιαίτερα σε δύσκολους καιρούς όπως οι σημερινοί.  Η υγεία, ιδιαίτερα η δημόσια υγεία αποτελούν έναν από τους δυο τομείς που πλήττονται ιδιαίτερα σε συνθήκες δημοσιονομικής κρίσης. Ανεξάρτητα από τους τρόπους και τις επιμέρους αφορμές, η θεμελιώδης αιτία είναι πως η υγεία αποτελεί έναν τομέα της κοινωνικής ζωής που απορροφά μεγάλους χρηματικούς πόρους που περικόπτονται. Η τραγική όμως ειρωνεία του πράγματος βρίσκεται στο γεγονός πως η υγεία δεν αποτελεί μόνο ένα μέσο μείωσης των ανισοτήτων και κοινωνικής συνοχής, όπως πρεσβεύουν ορισμένες απόψεις και όπως ίσως συνέβαινε παλιότερα, αλλά συνιστούν επιπλέον θεμελιώδη παράγοντα οικονομικής ανάπτυξης  που είναι το ζητούμενο σε περίοδο δημοσιονομικής κρίσης και κρίσης υπο-παραγωγικότητας. Με τον τρόπο αυτό οι κοινωνίες σε κρίση μπαίνουν σε έναν φαύλο κύκλο μείωσης των υγειονομικών παροχών προκειμένου να εξασφαλίσουν πόρους για ανάπτυξη, όμως την ίδια στιγμή περιορίζουν τις βασικές προϋποθέσεις γι’ αυτό, όπως η υγεία.
 
Στις συνθήκες αυτές, στις συνθήκες της κρίσης, τα ΜΜΕ γίνονται εξαιρετικά σημαντικό μηχανισμός για τη νομιμοποίηση και την εφαρμογή μιας πολιτικής υγείας ή την αμφισβήτηση της ή για την διάδοση νέων πρακτικών στο χώρο της υγείας που επιβάλλονται από τις συνθήκες της κρίσης. Από την άλλη, γίνονται ένα «αποκούμπι» για ανθρώπους που θα διστάσουν να πληρώσουν για να λάβουν επιστημονικές πληροφορίες, με ότι συνέπειες έχει αυτό τόσο για τους ίδιους όσο και για τις τάσεις της ενημέρωσης που περιέγραψα πιο πάνω.
 
Από όλα αυτά μπορούν να προκύψουν πολλά συμπεράσματα. Θα σταθώ όμως σεε δύο.
 
Πρώτον ένα συμπέρασμα ακαδημαϊκού χαρακτήρα. Είναι άμεσα αναγκαία η διεύρυνση της έρευνας και της διδασκαλίας σε ανώτατο επίπεδο της σχέσης ΜΜΕ και υγείας έχοντας κατά νου τόσο τους δημοσιογράφους όσο και τους επαγγελματίες της υγείας του αύριο αλλά ακόμα και του σήμερα. 
 
Δεύτερον, ένα συμπέρασμα κοινωνικού χαρακτήρα.  Τόσο οι ακαδημαϊκοί όσο και οι δημοσιογράφοι πρέπει να καταβάλουμε μέριμνα ώστε να διαφύγει της κρίσης όχι μόνο η υγεία αλλά και η ενημέρωση για την υγεία, η ενημέρωση υψηλού κινδύνου.   
Αν Καθ.Ψυχιατρικής Μονάδα Ψυχογηριατρικής, Α Ψυχιατρική Κλινική, Αιγινήτειο Νοσοκομείο, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών
 
Η μεγαλύτερη πρόκληση που αντιμετωπίζει η ανθρωπότητα εισερχόμενη στον 21º αιώνα είναι η παροχή υψηλής ποιότητας υπηρεσιών ψυχικής υγείας σε όλο τον πληθυσμό. Αυτό το όραμα έχει εκφραστεί και από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας στη στρατηγική του για τον αιώνα που εισήλθε, ότι δηλαδή ο ίδιος ο οργανισμός καθώς και τα κράτη-μέλη του οφείλουν να:
 
 «…ενσωματώσουν την απαραίτητη χρήση τηλεματικών υπηρεσιών στην υγεία στη συνολική πολιτική και στρατηγική τους για την εξασφάλιση υγείας για όλους στον 21º αιώνα, εκπληρώνοντας το όραμα για έναν κόσμο στον οποίο τα οφέλη της επιστήμης, της τεχνολογίας και της δημόσιας υγείας να είναι εξίσου διαθέσιμα στους πληθυσμούς οπουδήποτε». Υπολογίζεται ότι στην Ευρώπη περίπου το 5-10% του πληθυσμού δεν έχει πρόσβαση σε κλασσικές και μη υπηρεσίες ψυχικής υγείας. Ιδιαίτερα ομάδες πληθυσμού όπως οι ηλικιωμένοι. Τα τελευταία χρόνια υπάρχει μία σημαντική αλλαγή στο δημογραφικό προφίλ του πληθυσμού στην Ελλάδα με τους ηλικιωμένους να αποτελούν περίπου το 20% του πληθυσμού, σε μερικές δε περιοχές κυρίως αγροτικές και νησιωτικές το ποσοστό μπορεί να αγγίξει και το 23%. Η  κατάλληλη αξιολόγηση όσον αφορά τις ανάγκες και την αποτελεσματικότητα της υγειονομικής περίθαλψης για τους ηλικιωμένους είναι μια πρόκληση, καθώς  ο πληθυσμός των ηλικιωμένων αναμένεται να αυξηθεί τις επόμενες δύο δεκαετίες, και ένας σημαντικός αριθμός των ηλικιωμένων θα έχει ανάγκη από θεραπεία των πλέον συχνών  ψυχικών διαταραχών της άνοιας και της κατάθλιψης.
 
Η Άνοια αποτελεί μια τεράστια πρόκληση για την κοινωνία, και σήμερα, αλλά πολύ περισσότερο στο μέλλον. Υπάρχουν σήμερα πάνω από 160.000 ασθενείς στην Ελλάδα που πάσχουν από άνοια και τα επόμενα 40 χρόνια, ο αριθμός των ασθενών με άνοια στην Ελλάδα αναμένεται να ξεπεράσει τους 600.000 και σε όλο τον κόσμο τα 100 εκατομμύρια. Το κόστος της άνοιας στην Ευρώπη το 2006 ξεπέρασε τα 170 δις Ευρώ, στην Ελλάδα υπολογίζεται ότι θα αποτελέσει σοβαρό πρόβλημα για την ελληνική οικονομία, διότι το κόστος της περίθαλψης των ασθενών αναμένεται να τριπλασιαστεί σε 30 χρόνια.
 
Βασικά στοιχεία για την Ελλάδα σήμερα:                                         
 
Υπολογίζονται σε πάνω από 160.000 οι ασθενείς με άνοια.
Ο μισός πληθυσμός των ηλικιωμένων άνω των 85 ετών πάσχει, από άνοια
Ο επιπολασμός της νόσου διπλασιάζεται σε κάθε 5ετή ηλικιακή ομάδα μετά τα 65 έτη, σύμφωνα με παγκόσμια δεδομένα.
Το 43% του συνόλου των ασθενών είναι ηλικίας 75 έως 85 ετών
Σε μόλις 30 χρόνια, ο αριθμός των ανθρώπων με άνοια αναμένεται να τετραπλασιαστεί 
Η εμφάνιση της άνοιας συνοδεύεται αναπόφευκτα από ανάγκες αυξημένης ή /και εντατικής παρακολούθησης και θεραπείας του ασθενούς.
Ως αποτέλεσμα αυτών των αναγκών είναι η αυξημένη χρησιμοποίηση των υγειονομικών πόρων το υψηλό κόστος σε όλο το φάσμα των υπηρεσιών υγείας (πρόληψη, θεραπεία, αποκατάσταση /φροντίδα) το οποίο δεν περιλαμβάνει τις απομακρυσμένες περιοχές . Συνεπώς είναι υπηρεσίες που αναπτύσσονται κυρίως στα αστικά κέντρα.
 Η κατάθλιψη αποτελεί απειλή για την υγεία με ολέθρια αποτελέσματα. Η γηριατρική  κατάθλιψη αυξάνει τον προσωπικό πόνο, την ανικανότητα, την παθολογική επιβάρυνση και την αποδιοργάνωση της οικογένειας . Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο  Οργανισμό Υγείας, η κατάθλιψη επιβαρύνει περισσότερο την υγεία  απ’ ότι η στηθάγχη, τα εκφυλιστικά νοσήματα των αρθρώσεων, το άσθμα, και ο σακχαρώδης διαβήτης, σε  όλες τις χώρες και ανεξάρτητα από τα δημογραφικά χαρακτηριστικά. Στους ηλικιωμένους η παρουσία της κατάθλιψη αυξάνει την θνησιμότητα .
 
Η απουσία πληροφοριών οι οποίες να περιγράφουν τον επιδημιολογικό -ψυχοπαθολογικό χάρτη σε απομακρυσμένες περιοχές, για τις παραπάνω ομάδες πληθυσμού δεν έχει επιτρέψει το σωστό σχεδιασμό των υπηρεσιών, με αποτέλεσμα να υπάρχουν πολυπληθείς απομακρυσμένες περιοχές από τα αστικά κέντρα, χωρίς εκπαιδευμένο προσωπικό στη διαχείριση των προβλημάτων της ψυχικής υγείας των ηλικιωμένων.
 
Σε αυτό το πλαίσιο η εξέλιξη της σύγχρονης τηλεπικοινωνιακής τεχνολογίας θα μπορούσε να συμβάλλει σε μεγάλο βαθμό στην επίλυση ορισμένων προβλημάτων, όπως:
 
α) ανομοιογενή γεωγραφική διασπορά των μονάδων ψυχικής υγείας
 
β) δυσκολία στη πρόσβαση των ηλικιωμένων με άνοια η/και κατάθλιψη σε μονάδες ψυχικής υγείας
 
γ) αυξανόμενο κόστος για την παροχή υπηρεσιών
 
δ) αύξηση των ψυχολογικών αναγκών των ηλικιωμένων στην κοινότητα
 
ε) επιπτώσεις της οικονομικής κρίσης σε ηλικιωμένους ασθενείς και στους φροντιστές τους που αδυνατούν να ανταποκριθούν
 
Αν και η παροχή φροντίδας στους ηλικιωμένους με τα παραπάνω προβλήματα στα αστικά κέντρα φαίνεται να ωφελείται από την ανάπτυξη ειδικών κέντρων τόσο στην πρωτοβάθμια όσο και στην τριτοβάθμια φροντίδα υγείας, η παροχή υπηρεσιών σε απομακρυσμένες περιοχές δεν είναι η ίδια. Η τελευταία χαρακτηρίζεται τόσο από την απουσία εξειδικευμένου προσωπικού σε θέματα τρίτης ηλικίας όσο και από την απουσία δομών που να επιτρέπουν την στελέχωση τους από εξειδικευμένο προσωπικό. Παράλληλα η απόσταση από τα αστικά κέντρα δεν διευκολύνει την επαφή των ηλικιωμένων με τους ειδικούς. Τα αποτελέσματα τα οποία προκύπτουν είναι η απουσία τόσο πρωτοβάθμιας ψυχιατρικής φροντίδας όσο και η απουσία πρόληψης. Τέλος δεν έχει γίνει καμία μελέτη που να εκτιμά τις ανάγκες των ηλικιωμένων σε απομακρυσμένες περιοχές αλλά και σε περιοχές γύρω από τα αστικά κέντρα.
 
Η τηλε-ψυχογηριατρική είναι η εφαρμογή της τηλε-ψυχιατρικής σε θέματα που αφορούν την ψυχική υγεία των ηλικιωμένων. Σκοπός της τηλε-ψυχογηριατρικής υπηρεσίας (www.telepsychogeriatrics.gr)  είναι αφενός η χρήση των νέων τεχνολογιών στην παροχή υπηρεσιών ψυχικής υγείας είτε με τη μορφή τηλεδιάσκεψης και την ανάπτυξη σε ηλεκτρονική μορφή ψυχομετρικών εργαλείων είτε με την αποστολή των δεδομένων και αφετέρου έχει ως σκοπό τη ανάπτυξη τηλε-ψυχογηριατρικών ιατρείων σε απομακρυσμένες γεωγραφικά περιοχές, που δεν έχουν εξειδικευμένο προσωπικό ή δεν έχουν λειτουργό επισκέπτη ψυχικής υγείας με εμπειρία σε προβλήματα ψυχικής υγείας των ηλικιωμένων. Βασική δράση για την επιτυχή λειτουργία της υπηρεσίας αποτελεί η εκπαίδευση. Η πρώτη δράση είναι η εκπαίδευση στην τηλεψυχιατρική. Η δεύτερη είναι η εκπαίδευση στην διάγνωση με την χρήση ψυχομετρικών εργαλείων που έχουν αναπτυχθεί ειδικά για το πρόγραμμα  και η τρίτη δράση είναι αφενός η μεταφορά της επιστημονικής γνώσης και εμπειρίας σε άλλους εδικούς που δεν συμμετέχουν στο πρόγραμμα μέσα από την εκπαιδευτική διαδικασία και αφετέρου εφαρμογή της συμβουλευτικής και της ψυχοθεραπείας με τη τηλεψυχιατρική.Πιο συγκεκριμέναεκπαίδευση γενικών ιατρών στην διάγνωση θεραπεία της κατάθλιψης και της άνοιας. Εκπαίδευση μη ιατρικού προσωπικού στην ψυχοκοινωνική ψυχοθεραπευτική παρέμβαση στην κατάθλιψη της τρίτης ηλικίας
 
Η ολοκλήρωση της λειτουργίας της τηλεψυχογηριατρικής υπηρεσίας περιλαμβάνει τη διασύνδεση των απομακρυσμένων ιατρείων με τη εξειδικευμένες Μονάδες, ακολουθώντας το παράδειγμα της Μονάδας Ψυχογηριατρικής της Α’ Ψυχιατρικής Κλινικής στο Αιγινήτειο Νοσοκομείο που διασυνδέθηκε με το ΚΥ Ανδρου και το ΚΑΠΗ Κερατέας.
 
 Η Μονάδα Ψυχογηριατρικής παρέχει υπηρεσίες υγείας σε γηριατρικούς ασθενείς, οι οποίες εξειδικεύονται λόγω της διαφορετικής κλινικής εικόνας αλλά και της αιτιοπαθογένειας στους ηλικιωμένους, με αποτέλεσμα οι χειρισμοί τόσο διαγνωστικοί όσο και θεραπευτικοί να  διαφέρουν από τους χειρισμούς που παρέχουν οι κλασσικές ψυχιατρικές υπηρεσίες των εξωτερικών ιατρείων για ενήλικες και έχουν ως αποτέλεσμα καλύτερη παροχή υπηρεσιών, ικανοποίηση και θετικές εκτιμήσεις από τους χρήστες υπηρεσιών υγείας.  Η υπηρεσία περιλαμβάνει (1) Ειδικό Ιατρείο, (1)  Μονάδα Ενδονοσοκομειακής Νοσηλείας και  (1) Κοινοτική Μονάδα Πρόληψης σε συνεργασία με το Κέντρο Ψυχικής Υγιεινής του Βύρωνα.
 
.

      Δρ. Δημήτριος Μπούντας                                            Δρ. Αργύρης Δούμας 

         Πυρηνικός ιατρός                                                               Πυρηνικός ιατρός

 Υπεύθυνος προτύπου διασφάλισης                                       Επικ. Καθηγητής ΑΠΘ

 ποιότητας ISO:9001 του Κέντρου                                         e-mail: Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε.

Πυρηνικής Ιατρικής “Ιπποκράτης-Euromedica AE”

        e-mail: Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε.

 

Ήταν Οκτώβριος του 1998, όταν μετά από 7 χρόνια λειτουργίας αποφασίσαμε να πιστοποιηθούμε με πρότυπο ISO. Την εποχή εκείνη, ήδη είχαμε ιστοσελίδα στο διαδίκτυο, λογαριασμούς ηλεκτρονικού ταχυδρομείου και βάσιμες ελπίδες ότι η ένταξή μας στις νέες τεχνολογίες θα μας βοηθήσει στην πληρέστερη εξυπηρέτηση των ασθενών μας, στην ταχύτερη και ασφαλέστερη παροχή υπηρεσιών υγείας, στον άγνωστο ακόμη και σε πολλούς γιατρούς τομέα της Πυρηνικής Ιατρικής. Τα βήματα που είχαμε ήδη κάνει στον τομέα μας ήταν πραγματικά ρηξικέλευθα, με τομογραφική απεικόνιση του μυοκαρδίου, με νέα πρωτόκολλα σπινθηρογραφικής απεικόνισης, διασύνδεση με ερευνητικά κέντρα της αλλοδαπής και εκπόνηση πολυκεντρικών μελετών.

Οι απόφασή μας για το ISO, όπως και για την πλειονότητα των νέων εφαρμογών που υιοθετήσαμε ευτυχώς δεν μας διέψευσε. Παραμείναμε το πρώτο σε όγκο περιστατικών ιατρείο αμιγώς Πυρηνικής Ιατρικής της Ελλάδος, το πρώτο πιστοποιημένο εργαστήριο ραδιοϊσοτόπων πανελληνίως και παρά τις αντιξοότητες, ατενίζουμε το μέλλον με αισιοδοξία, έχοντας σχεδόν διπλασιάσει τον αριθμό των εξετάσεών μας τα τελευταία δύο χρόνια, μεσούσης της κρίσης.

Μετά την εκτεταμένη αυτή εισαγωγή, επιγραμματικά σας αναφέρουμε τα σημεία και τους τομείς της δραστηριότητάς μας που ευνοήθηκαν από την εφαρμογή του ISO,  καθώς και τα ελάχιστα αρνητικά που είχε η ένταξή μας αυτή, καθόσον - ως γνωστόν - είναι αδύνατη η μονομερής αποδοχή ωφέλειας.

Οι κύριοι τομείς στους οποίους είχαμε θετική δράση ήταν:

 Καθορισμός μετρήσιμων οικονομικών στόχων, αλλά και στόχων ποιότητας στις λειτουργίες της εταιρείας, ώστε να είναι δυνατός ο έλεγχος και η εκτίμηση της πορείας επίτευξης αυτών και ο εντοπισμός και διόρθωση αδυναμιών.

Καταγραφή και ανάλυση των προβλημάτων στη λειτουργία της εταιρείας, καθώς και καταγραφή και παρακολούθηση των διορθωτικών ενεργειών και προληπτικών μέτρων που λαμβάνονται, ώστε να εξαλειφθούν τα αίτια και να μην επαναληφθούν στο μέλλον, γεγονός που προάγει την συνεχή βελτίωση.

Έλεγχος και αξιολόγηση των προμηθευτών της εταιρίας, με αναλυτική και διαχρονική καταγραφή των προσφορών/τιμών και των ενδεχόμενων προβλημάτων συνεργασίας.

Οι εσωτερικές διαδικασίες που περιγράφονται στο πρότυπο και ακολουθούνται υποχρεωτικά, συμβάλλουν στην επαναληψιμότητα των διεργασιών και στη σταθεροποίηση και αναβάθμιση της ποιότητας των παρεχόμενων υπηρεσιών.

Οι ευθύνες και αρμοδιότητες  του προσωπικού είναι απόλυτα καθορισμένες, ώστε να ασκούνται πιο αποτελεσματικά, με απόλυτο έλεγχο, ενώ καταγράφεται και παρακολουθείται η εκπαίδευση του προσωπικού και αξιολογείται και βαθμολογείται η απόδοσή του σε ετήσια βάση.

Αποτελεσματική, άμεση και συνεχής επικοινωνία με τους πελάτες/ασθενέις με καταγραφή των σχολίων και παραπόνων σε τυποποιημένο έγγραφο, όπου ζητείται και η αξιολόγηση των παρεχόμενων υπηρεσιών. Τα αποτελέσματα καταγράφονται, αναλύονται και παρακολουθείται έτσι ο βαθμός ικανοποίησης, ο οποίος αντικατοπτρίζει απόλυτα και την ποιότητα των υπηρεσιών που προσφέρονται,  γεγονός που βοηθά  την εταιρεία να βελτιώνεται συνεχώς.

Καταξίωση και αναγνώριση της εταιρείας τόσο από τους πελάτες όσο και από τους προμηθευτές, ενώ είναι πλέον υποχρεωτική η πιστοποίηση ποιότητας κατά ISO για σύναψη συμβάσεων με το Δημόσιο. Η πολυετής εμπειρία στην εφαρμογή του προτύπου δίνει σχετικό πλεονέκτημα στην εταιρεία.

Τέλος, για πρώτη φορά, το κάθε έγγραφο και η κάθε ενέργεια που άπτεται του εργαστηρίου είναι άμεσα διαθέσιμο, χωρίς ανώφελες αναζητήσεις και απώλειες, καθόσον τα πάντα καταγράφονται σε ειδικές φόρμες και αρχειοθετούνται.

Σχετικό μειονέκτημα αποτελεί η  δημιουργία γραφειοκρατικών διαδικασιών, η οποία στα αρχικά στάδια τουλάχιστον δυσχεραίνει φαινομενικά την καθημερινή ρουτίνα. Εντούτοις, το πρότυπο έχει αρκετή ευελιξία, όχι βέβαια στην ουσία, αλλά στον τρόπο εφαρμογής των απαιτήσεων του, ώστε να είναι δυνατή μια σχετική προσαρμογή στα δεδομένα της εταιρείας και να τηρείται με τη μικρότερη δυνατή γραφειοκρατική επιβάρυνση για τους εκάστοτε αρμόδιους υπαλλήλους.

 

Αλέξανδρος Ιακωβίδης
BA in Marketing, Postgraduate Diploma in E-Business
Εθνικό Κέντρο Έρευνας και Τεχνολογικής Ανάπτυξης (ΕΚΕΤΑ) 
Μονάδα Υλοποίησης Οριζοντίων Προγραμμάτων ΕΚΕΤΑ
6ο Χλμ. Χαριλάου-Θέρμης
 Τ.Θ. 60361- 57001 Θέρμη, Θεσσαλονίκη
 Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε.
 
 
 
 
 
Ίσως να μην είναι γνωστό στο ευρύ κοινό αλλά η Ευρωπαϊκή Ένωση βρίσκεται σε έναν άτυπο «πόλεμο» με ανταγωνίστριες οικονομίες. Ο «πόλεμος» αυτός αφορά στη διεξαγωγή υψηλού επιπέδου έρευνας που θα προσδώσει τα μέγιστα οφέλη στις χώρες αυτές (κοινωνικά, οικονομικά, στρατιωτικά κ.ά.). Φυσικά, αιχμή του δόρατος για την επίτευξη του στόχου αυτού είναι οι ίδιοι οι άνθρωποι που διεξάγουν την έρευνα, οι ερευνητές[1]. Και αν στην Ελλάδα θεωρείται ότι υπάρχει πλεόνασμα υψηλού εξειδικευμένου προσωπικού, δεν ισχύει το ίδιο για όλη την Ευρωπαϊκή Ένωση. Στο έγγραφο «Ένωση καινοτομίας», η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αναφέρει: «Ο αριθμός των ερευνητών στην Ευρώπη ως ποσοστό του γενικού πληθυσμού είναι κατά πολύ χαμηλότερος του αντίστοιχου αριθμού στις ΗΠΑ, την Ιαπωνία και άλλες χώρες. Υπολογίζεται ότι η ΕΕ θα χρειαστεί τουλάχιστον ένα εκατομμύριο νέες θέσεις εργασίας στον τομέα της έρευνας για να μπορέσει να επιτύχει το στόχο του 3% (του ΑΕγχΠ για επενδύσεις) στον τομέα της έρευνας και της ανάπτυξης. Ο αριθμός των ερευνητών που απαιτείται είναι κατά πολύ υψηλότερος, επειδή πολλοί από τους ερευνητές θα συνταξιοδοτηθούν στη διάρκεια της επόμενης δεκαετίας».
 
Η ανάγκη, λοιπόν, της Ε.Ε. να διατηρήσει τους κορυφαίους ερευνητές της εντός συνόρων αλλά και να προσελκύσει τους καλύτερους από τον υπόλοιπο κόσμο, την οδήγησε στην ανάληψη πρωτοβουλιών με στόχο τη δημιουργία ενός ελκυστικού ερευνητικού περιβάλλοντος.
 
Μία από τις πρωτοβουλίες αυτές είναι το EURAXESS (www.euraxess.eu) κι αφορά κυρίως στη διευκόλυνση των ερευνητών που θέλουν να μετακινηθούν εντός της Ευρώπης ή ερευνητών που διαμένουν σε τρίτες χώρες και θέλουν να συνεχίσουν την έρευνά τους σε κάποια ευρωπαϊκή χώρα.
 
Το EURAXESS βοηθάει τους ερευνητές σε όλα τα στάδια της σταδιοδρομίας τους, ξεκινώντας από την εύρεση εργασίας στην Ευρώπη μέσω της πλατφόρμας EURAXESS Jobs (http://ec.europa.eu/euraxess/index.cfm/jobs) στην οποία είναι διαθέσιμες χιλιάδες ερευνητικές θέσεις εργασίας για όλα τα επιστημονικά πεδία. Εκατοντάδες από αυτές αφορούν την ιατρική επιστήμη.
 
Επιπλέον, σε όλους τους ερευνητές προσφέρεται εξατομικευμένη βοήθεια στην επίλυση προβλημάτων που παρουσιάζονται κατά τη μετακίνηση και διαμονή σε χώρες της Ε.Ε. Η υπηρεσία αυτή προσφέρεται από τα κέντρα εξυπηρέτησης «EURAXESS Services» (http://ec.europa.eu/euraxess/index.cfm/services/). Πρόκειται για περίπου 200 γραφεία που λειτουργούν στις μεγαλύτερες πόλεις 40 ευρωπαϊκών χωρών και στα οποία μπορούν οι μετακινούμενοι ερευνητές να απευθύνονται για καθημερινά προβλήματά τους όπως: α) Στέγαση, β) Κοινωνική ασφάλιση, γ) Φορολόγηση, δ) Εκμάθησης γλώσσας κι ε) Υποστήριξη της οικογένειας.
 
Στην Ελλάδα λειτουργούν 13 γραφεία «EURAXESS Services» (www.euraxess.gr), καλύπτοντας γεωγραφικά όλη τη χώρα από τη Θράκη μέχρι την Κρήτη. Το ελληνικό τμήμα του EURAXESS Services λειτουργεί από το 2004 κι έχει εξυπηρετήσει χιλιάδες ερευνητές. Ενδεικτικά αναφέρονται δύο περιπτώσεις ερευνητών-ιατρών που απευθύνθηκαν στο EURAXESS:
 
Περίπτωση  – Μετακίνηση Έλληνα ερευνητή
 
Έλληνας ερευνητής του Ινστιτούτου Βιοεπιστημών του ΕΚΕΤΑ αποφάσισε να συνεχίσει την έρευνα του στο Πανεπιστήμιο του Μπρνο (Τσεχία). Το ελληνικό «EURAXESS Services» επικοινώνησε με το αντίστοιχο γραφείο στο Μπρνο κι ο ερευνητής, πριν τη μετακίνησή του, είχε στη διάθεσή του ένα οδηγό με χρήσιμες πληροφορίες που αφορούσαν τις διάφορες περιοχές της πόλης, το κόστος των ενοικίων ανά περιοχή, προσφερόμενα μαθήματα εκμάθησης της γλώσσας, εθνικό σύστημα φορολόγησης κ.ά.
 
Επιπλέον, καθορίστηκε συνάντηση με τους εκπροσώπους του τοπικού γραφείου «EURAXESS Services» για να συζητήσουν κατ’ ιδίαν πρακτικά θέματα που θα αντιμετώπιζε ο ερευνητής κατά τη μετακόμισή του.
 
[1] Η Ε.Ε. χρησιμοποιεί τον όρο «Ερευνητής» όπως αναφέρεται στο εγχειρίδιο Frascati (2002), σύμφωνα με τον οποίο ερευνητές είναι: «Επαγγελματίες που καταγίνονται με τη σύλληψη της ιδέας ή τη δημιουργία νέων γνώσεων, προϊόντων, διαδικασιών, μεθόδων και συστημάτων και με τη διαχείριση των αντίστοιχων έργων».
Δρ. Θεόδωρος Ι. Δαρδαβέσης
Ιατρός, Υγιεινολόγος – Βιοπαθολόγος
Αν. Καθηγητής Υγιεινής – Κοινωνικής Ιατρικής
Ιατρικής Σχολής Α.Π.Θ.
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. 
 
 
 
Καθηγητής Ιατροδικαστικής & Τοξικολογίας
Πανεπιστημίου Ιωαννίνων
 
Το ιατρικό πιστοποιητικό είναι η έγγραφη διαπίστωση μιας κατά­στα­σης ή ενός γεγο­νότος και χορηγείται από τον γιατρό απλώς με την αί­τηση του ενδιαφερομένου. Σε κάθε περίπτωση η χορή­γηση ενός τέτοιου εγγράφου απαιτεί ιδιαίτερη προσοχή, αφού πρόκειται περί επίσημης ιατρικής πράξης.
 
Στοιχεία απαραίτητα του ιατρικού πιστοποιητικού είναι και η ανα­γραφή των ονομάτων γιατρού και ενδιαφερομένου, ο σκοπός για τον οποίο εκδίδεται και η τήρηση του απορρήτου για κάθε στοι­χείο το οποίο είναι προϊόν της επαγγελματικής του δραστη­ριότη­τας. 
 
Σύμφωνα με το άρθρο 5 του νέου Κώδικα Ιατρικής Δεοντολογίας (ν. 3418/2005) περί ιατρικών πιστοποιητικών και γνωμα­τεύσεων:
 
- Τα ιατρικά πιστοποιητικά και οι ιατρικές γνωματεύσεις, καθώς και οι ιατρικές συνταγές που εκδίδονται κατά τους νόμιμους τύ­πους, έχουν το ίδιο κύρος και την ίδια νομική ισχύ ως προς τις νόμιμες χρήσεις και ενώπιον όλων των αρ­χών και υπηρεσιών, ανεξάρτητα από το αν εκδί­δονται από ιατρούς που υπηρετούν σε Ν.Π.Δ.Δ. ή Ν.Π.Ι.Δ. ή ιδιώτες ια­τρούς. Σε κάθε περίπτωση, τα εκδιδόμενα πιστοποιητικά και οι εκδιδό­μενες γνωματεύσεις αφο­ρούν αποκλειστικά στο γνωστικό αντικείμενο της ει­δικότητας κάθε ιατρού.
 
- Ο ιατρός οφείλει, όταν συντάσσει πάσης φύσεως ιατρικά πι­στοποι­ητικά ή γνωματεύσεις, να αναφέρει το σκοπό για τον οποίο προορίζο­νται, καθώς και το όνομα του λήπτη του πιστο­ποιητικού.
 
- Τα ιατρικά πιστοποιητικά και οι ιατρικές γνωματεύσεις εκδίδο­νται μετά από προηγούμενη γραπτή ή προφορική αίτηση του προσώπου στο οποίο αφορούν ή, κατ’ εξαίρεση, τρίτου προσώ­που που έχει έννο­μο συμφέρον και το αποδεικνύει, καθώς και όταν αυτό ρητά προβλέ­πεται στο νόμο. Ειδικά τα ιατρικά πιστο­ποιητικά που αφο­ρούν στην παρούσα κατάσταση του ασθενούς προϋποθέτουν την προηγούμενη εξέ­ταση του ασθενούς.
 
- Η έκδοση αναληθών ιατρικών πιστοποιητικών συνιστά πειθαρχι­κό και ποινικό αδίκημα σύμφωνα με τις κείμενες δια­τάξεις. Ιδιώ­τες ια­τροί που εκδίδουν ιατρικά πιστοποιητικά ή μετέχουν σε επιτροπές που τα εκδίδουν, θεωρούνται υπάλληλοι κατά την έννοια που έχει ο όρος στον Ποινικό Κώδικα.
 
- Τα πάσης φύσεως ιατρικά πιστοποιητικά ή ιατρικές γνωμα­τεύσεις παραδίδονται σε αυτόν που παραδεκτά το ζήτησε ή σε τρίτο πρόσω­πο, που έχει εξουσιοδοτηθεί ειδικά από τον αιτού­ντα.
 
Η στοιχειοθέτηση του αδικήματος της ψευδούς πιστοποίησης ή βεβαίω­σης, σε κάθε περίπτωση, προϋποθέτει την ύπαρξη ορι­σμένων συστατι­κών στοιχείων.
 
Υποκείμενο της αδίκου πράξεως είναι ο γιατρός και μόνο. Για το για­τρό αυτό, ασχέτως της ειδικότητας που ασκεί, αν είναι ιδιώτης η ευθύνη του προσδιορίζεται από το άρθρο 221 ΠΚ, ενώ αν εί­ναι υπάλληλος έχει εφαρμογή το άρθρο 242 ΠΚ.
 
Απαιτείται υποχρεωτικώς να υπάρχει, εκ μέρους του γιατρού, δεδομέ­νος δόλος, πρό­θεση δηλαδή για το αναληθές της διαπιστώ­σεώς του. Το αναληθές της ιατρικής δια­πιστώσεως πρέπει να αφορά γεγονός ιατρι­κής φύσεως, σ’ οποιοδήποτε σημείο του πι­στοποιητικού. Δεν αποτελεί όμως ψευδή πιστοποίηση ο λανθασμένος προκαθορι­σμός του χρόνου νοσηλείας και ανικανότητας για εργασία ενός αρρώστου, αφού πρόκει­ται για καθαρή κρίση και όχι για πιστοποίηση γεγονότων.
 
Το αδίκημα της ψευδούς πιστοποιήσεως συντελείται με την έκ­δοση του πιστοποιητι­κού και την παράδοσή του στον ενδιαφερόμενο.
 
Ιδιαίτερος τύπος πιστοποιητικού το οποίο ανά­γεται στην ιατρική αρμοδιότητα και εκδίδεται από το γιατρό μετά τη διαπίστωση του θανάτου ενός ατό­μου είναι το πιστοποιητικό θανάτου.
 
Παρακάτω υπενθυμίζονται με συνοπτικό και πρα­κτικό τρόπο οι βασικές αρχές, κα­θώς επίσης και οι κανόνες δικαίου που έχει θεσπίσει η νομοθεσία σχετικά  με τη χο­ρήγη­ση ενός τόσο ση­μαντικού ιατρικού εγγράφου.
 
Σύμφωνα με το ν. 344/911/6/76 «περί ληξιαρχικών πράξεων θανάτου», αρμόδιος και υπόχρεος για την έκδοση πιστοποιητι­κού θανάτου είναι μόνο ο για­τρός εκείνος που νοσήλευσε το άτομο για τη θανατηφόρα νόσο. Δηλαδή, η υποχρέωση χορήγησης του πιστοποιη­τικού περιορίζεται στις περιπτώσεις θανάτων από παθολογικά αίτια και υπό την προϋπόθεση ότι ο θεράπων για­τρός γνωρίζει την τελική πορεία του αρ­ρώ­στου προς το αναπόφευκτο. Αντίθετα, η υποχρέωση πιστοποίησης του θανά­του αίρε­ται στις εξής περιπτώσεις:
 
όταν ο θεράπων ή ο οποιοσδήποτε άλλος γιατρός που θα κλη­θεί για παροχή βο­ή­θειας προς τον άρρωστο για πρώτη φορά, αντιμετωπίζει δια­γνωστικό πρόβλημα ή διατηρεί επιφυλάξεις ως προς την πραγμα­τική αιτία θανάτου.
 
όταν ο θάνατος επέρχεται απρόβλεπτα και οφείλεται σε μια μη εμ­φα­νή παθολογική  αιτία, οργανικής ή λειτουργικής  φύσης (αιφνίδιος θάνα­τος).
 
όταν ο θάνατος επέρχεται κατά άμεσο ή έμμεσο τρόπο, από την επί­δραση στον ορ­γα­νισμό, ενός εξωτερικού παράγοντα (βί­αιος θάνατος).
 
Στις περιπτώσεις αυτές, θα χρειαστεί στη συνέχεια ιατροδικαστι­κός έλεγχος μετά από εντολή των αρμοδίων  Αρχών.
 
Πρέπει εδώ να επισημανθεί ότι η άρνηση μετάβασης του γιατρού στο μέρος που τον καλούν για να πιστοποιήσει το θάνατο ενός ατό­μου ή η αναιτιολόγητη άρνηση χορή­γησης πιστοποιητικού θανάτου μπορεί να επι­σύρει σε βάρος του κυρώσεις αστικής και ποινικής φύ­σης. Αντιστοί­χως ανάλογη όμως είναι και η ποινική ευθύνη του εκ­δώσαντος το πι­στοποιη­τικό θανάτου σε περίπτω­ση υπαίτιας ανακρι­βούς συμπλήρω­σής του, κατά το άρθρο 242 του ΠΚ που συνεπάγε­ται βαρύτατες κυρώσεις.
 
Είναι αυτονόητο ότι ο γιατρός οφείλει να πιστοποιεί ότι παρατή­ρησε εξ ιδίας προσω­πικής εξετάσεως και όχι να υιοθετεί δηλώσεις των οι­κείων του θανόντος χωρίς προηγουμένως να προβαί­νει στην εξακρίβωση τους.
 
Αναφορικά με τον τρόπο σύνταξης του πιστοποιητικού θανάτου και πιο συγκεκριμένα της παραγράφου που αναφέρεται στην αιτία θα­νάτου πρέ­πει να αναφερθεί ότι:
 
 το μέρος (Ι)  που αποτελείται από 3 στίχους, περιλαμβάνει την αναγραφή :
 
(α) της άμεσης αιτίας,
 
(β) της ενδιάμεσης αιτίας και
 
(γ) της αρχικής αιτίας, εφόσον δεν συμπίπτει με την άμεση αιτία.
 
 το μέρος (ΙΙ) περιλαμβάνει την αναγραφή άλλων σημαντικών παθολο­γικών καταστά­σεων που με τη δυσμενή τους επίδραση, πάνω στην εξέ­λιξη της αρχικής νόσου, συ­νέβα­λαν στο να επέλ­θει ο θάνατος.
 
Δεν θεωρούνται ως αιτίες θανάτου, συμπτώματα και προθανά­τιες κλινικές εκδηλώ­σεις (καρδιακή ανακοπή, πολυοργανική ανεπάρκεια, κοιλιακή μαρμαρυγή, καρδιοαναπνευστική ανεπάρκεια κλπ).
 
 Η αναγραφή τέτοιων μηχανισμών δεν εξυπηρετεί κα­νένα χρήσιμο σκοπό, αφού δεν παρέχουν επαρκή πληροφόρηση για την πραγματι­κή υποκείμενη αιτία θανάτου. Αν δηλωθεί ως αιτία θανάτου η ανεπάρκεια λει-τουγίας κάποιου οργάνου (καρδιακή ανεπάρκεια, ηπα­τική ανεπάρκεια, κλπ)  πρέπει πά­ντοτε να αναφέρεται και η αιτιολο­γία της.
 
Η κάθε νοσηρή κατάσταση πρέπει να δηλώνεται με ακρίβεια όσον αφορά  την εντόπιση, την αιτιολο­γία, τη διάρκεια και τις εκδη­λώσεις της, ώστε να μπορεί να γίνει ορθή και ακριβής κωδικοποίηση από τον αρμόδιο φορέα για σκοπούς στατιστικής.
 
Η αξιοπιστία και διαχρονική συνέπεια των στατιστικών θνησιμότητας βασίζονται κυ­ρίως στην ποιότητα των δεδομένων που παρέχουν οι πιστοποιούντες ιατροί. Η παραγω­γή ποιοτικών στατιστικών είναι δυνατή μόνο όταν οι επιστήμονες που εμπλέκο­νται στην πιστοποίηση των αιτιών θανά­του παρέ­χουν ακριβείς και πλήρεις διαγνώσεις, ακριβείς περιγραφές των περιστάσεων των εξωτερικών αιτιών και λογικές ακο­λουθίες των γεγονότων που οδήγησαν στο θάνατο.
 
Μερικές φορές, παρά τη διενέργεια ενδελεχούς νεκροτομικού ελέγχου και εργαστη­ριακών εξετάσεων (ιστολογικών, τοξικολογι­κών, κλπ.), η αιτία θανάτου παραμένει άγνωστη. Σε μια τέτοια πε­ρίπτωση, ο γιατρός δεν έχει άλλη επιλογή παρά να δηλώσει ότι η αιτία θανάτου «δεν ήταν δυνατό να καθο­ριστεί».
 
 
 
 
Δρ. Θεόδωρος Ι. Δαρδαβέσης
Ιατρός , Υγιεινολόγος – Βιοπαθολόγος
Αν. Καθηγητής Υγιεινής – Κοινωνικής Ιατρικής
Ιατρικής Σχολής Α.Π.Θ.
.. .. .. ..  .. .. .. .... .. .. .. .. .. ....
 
 
 
 
 
Δρ. Αθανάσιος Ν. Χαλαζωνίτης  Συντονιστής Διευθυντής Ακτινολογικού Εργαστηρίου, και Διευθυντής Ιατρικής Υπηρεσίας Γενικού Νοσοκομείου Αθηνών «Αλεξάνδρα»
 
ΠΕΡΙΛΗΨΗ
 
Ως επαγγελματισμός ορίζεται κάθε εξειδικευμένη αυτόνομη ή πολυεπίπεδη διεργασία μέσα σε ένα οργανισμό, που απαιτεί προκαθορισμένη μελέτη του υπό εκτέλεση έργου, καθώς και εκπαίδευση, κατανόηση και κατάκτηση της προσανατολισμένης στο αντικείμενο γνώσης αλλά και την ανάλογη πρακτική εμπειρία.
 
Στο χώρο της υγείας, ο επαγγελματισμός περιλαμβάνει τις στάσεις και τα πρότυπα συμπεριφοράς, που ως σκοπό έχουν την εξύψωση της φροντίδας του ασθενούς πάνω από τις επαγγελματικές ή επιστημονικές φιλοδοξίες των εργαζόμενων. Με άλλα λόγια είναι ένα διαμορφωμένο πλαίσιο αξιών και κανόνων που εξυπηρετούν τις ανάγκες της κοινωνίας στο χώρο της υγείας.
 
Οι τρεις βασικές αρχές του επαγγελματισμού στο χώρο της υγείας γενικά, αλλά και στο χώρο της Ακτινολογίας ειδικά, περιλαμβάνουν και αποβλέπουν:
 
στην προτεραιότητα στην φροντίδα του ασθενούς
στην αυτονομία του ασθενούς
στην κοινωνική δικαιοσύνη.
Θεωρώντας ότι η ιατρική γεφυρώνει γενικά το κενό μεταξύ της επιστήμης και της κοινωνίας, η αναπροσαρμογή και η μετεξέλιξη των παραδοσιακών τρόπων διδασκαλίας της άσκησης της ιατρικής εκπαίδευσης με την εισαγωγή των εννοιών του επαγγελματισμού,  σταδιακά θα εξαλείψουν την αυταρχική στάση του ιατρού απέναντι στον ασθενή και θα επιτρέψουν την καλύτερη επικοινωνία του πρώτου με τον δεύτερο.
 
Δεδομένου ότι υπάρχει αφενός ασυμμετρία ως προς τη σχέση του ιατρού και του ασθενούς, που προκύπτει από τη γνώση του πρώτου και τη σχετική άγνοια του δεύτερου και αφετέρου σαφής περιορισμός στην κατανάλωση των υπηρεσιών υγείας, αφού οι πόροι είναι εξ ορισμού ανεπαρκείς, η ανάγκη της έννοιας του επαγγελματισμού στο χώρο της υγείας σήμερα καθίσταται ιδιαίτερα επιτακτική.
 
  Λέξεις-κλειδιά: επαγγελματισμός, επάγγελμα, ιατρική, ακτινολογία, φροντίδα υγείας.
 
 
 
1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ
 
Αποτελεί αναμφισβήτητο γεγονός ότι το τραγούδι, το ποδόσφαιρο, το ψάρεμα, καθώς και πολλές άλλες δραστηριότητες, ενώ για τους πολλούς αποτελούν «χόμπυ» για τους λίγους είναι βιοποριστικό επάγγελμα. Εύλογα λοιπόν γεννάται η απορία: ορίζεται ως επαγγελματίας κάθε ένας που πληρώνεται φέροντας εις πέρας ένα έργο;
 
Η αντιδιαστολή του επαγγελματία με τον ερασιτέχνη γενικά, συχνά, δεν αρκεί για τον ακριβή προσδιορισμό της επαγγελματικής συνείδησης, την ανάπτυξη  βαθμού συναδελφικότητας στο χώρο της εργασίας και τελικά της αποτελεσματικότητας της δραστηριότητάς του κάθε εργαζόμενου.
 
Μέχρι σήμερα οι προσπάθειες για τον ακριβή ορισμό του επαγγελματία ιατρού έχουν τη βάση τους σε ιστορικές, κοινωνικές, πολιτικές ή νομικές βάσεις. Σπάνια σε αυτές τις περιγραφές συνυπάρχουν φιλοσοφικού ή ηθικού τύπου επιρροές. Παράλληλα συνήθως γίνεται συχνά αναφορά στην ιδιαιτερότητα  του ιατρικού επαγγέλματος ως απαραίτητου κοινωνικού λειτουργήματος.
 
Στον ειδικό χώρο της Ακτινολογίας, δυστυχώς η έννοια του επαγγελματισμού, δεν συμπεριλαμβάνεται μέσα στις αρχές και τα πλαίσια της ειδικότητας, ενώ παράλληλα οι συνεχείς αλλαγές σχετικά με την τεχνολογία της απεικόνισης, η κατάτμηση σε υπο-ειδικότητες ή στην απεικόνιση κατά συστήματα, αλλά και οι αλλαγές στο κοινωνικό περιβάλλον καθιστούν την έλλειψη αυτή ιδιαίτερα σημαντική. Η επαγγελματική εξειδίκευση που αποκτάται μέσα από τα εκπαιδευτικά προγράμματα, αλλά και από την καθημερινή ενασχόληση με τις απεικονιστικές τεχνικές, δεν θεμελιώνει από μόνη της επαγγελματική ακτινολογική συνείδηση στις περισσότερες περιπτώσεις συναλλαγής με τον εξεταζόμενο, τους εντέλλοντες κλινικούς ιατρούς και το κοινωνικό σύνολο.
 
 
 
2. ΟΡΙΣΜΟΙ-ΓΕΝΙΚΟΤΗΤΕΣ
 
Σήμερα περισσότερο από ποτέ, αποτελεί πρόβλημα η ικανότητα αναγνώρισης του πραγματικού επαγγελματία υγείας, με μία εννοιολογική αναφορά που στην πράξη τιμά αυτόν που προσδιορίζει.[1] Το ιατρικό επάγγελμα βρίσκεται σε μια διαρκή σύγκρουση συμφερόντων τόσο με τους επιχειρηματίες της υγείας τόσο και με την κρατική οικονομική υποστήριξη. Δεδομένου ότι οι πόροι είναι ανεπαρκείς για την κάλυψη όλων των αναγκών της υγείας, ενώ οι κώδικες ιατρικής δεοντολογίας συνεχώς αλλάζουν οι υποχρεώσεις των ιατρών απέναντι στους μεμονωμένους ασθενείς αλλά και την κοινωνία αυξάνονται και γίνονται όλο και πιο πολύπλοκες. [2]
 
Από την εποχή ακόμη του Ιπποκράτη, έχει παραμείνει σχεδόν αμετάβλητη η θέση της ιατρικής επιστήμης στην κοινωνική καθημερινότητα. Πρώτη αναφορά, περί του ορισμού του επαγγελματισμού στην ιατρική, γίνεται στον Όρκο του Ιπποκράτη ως εξής: [3]
 
[….] Θα χρησιμοποιήσω τη θεραπευτική τέχνη μόνο για ωφέλεια των αρρώστων, όσο εξαρτάται από τη δύναμη και την κρίση μου, και θα τους παραφυλάξω από κάθε βλάβη και αδικία [… ] Σε όσα σπίτια προσκαλούμαι, θα μπαίνω για το καλό των αρρώστων, κρατώντας τον εαυτό μου μακριά από κάθε θεληματική αδικία ή διαφθορά […]
 
Πρώτος ο Σκριμπόνιος, (47 μ.Χ., Φαρμακοποιός του Ρωμαίου Αυτοκράτορα Κλαύδιου) επιχείρησε να δώσει γραπτώς τον ορισμό του ιατρικού επαγγέλματος ως μία:
 
δέσμευση συμπεριφοράς με συμπάθεια και αίσθημα ελέους, προς την αντιμετώπιση    του πόνου των πασχόντων. Παράλληλα προσέδωσε και μία ανθρωπιστική προσέγγιση στο ιατρικό επάγγελμα, σύμφωνα όμως πάντα με τις επιταγές του Όρκου του Ιπποκράτη και τη γενικότερη υποχρέωση του ιατρού να είναι διαθέσιμος να παράσχει τη βοήθεια του προς τον πάσχοντα οποτεδήποτε η ανάγκη το επιτάσσει. [4]
 
Αποτελεί εξάλλου κοινωνικό αξίωμα ότι: οι επαγγελματίες γενικά  είναι αυτοί που κερδίζουν τα προς το ζην, παρέχοντας υπηρεσίες (ανάλογες της εξειδίκευσής τους)  στο κοινωνικό σύνολο.[5]
 
Σύμφωνα άλλωστε με το Λεξικό του κ. Μπαμπινιώτη [6] ο ορισμός του επαγγελματισμού στην κοινωνία προσδιορίζεται ως η: αυστηρή προσήλωση και συνέπεια κατά την άσκηση του επαγγέλματος (= βιοποριστική απασχόληση) χωρίς συναισθηματικές ή ιδεολογικές επιρροές. 
 
Το ερώτημα βέβαια που προκύπτει είναι αν ο παραπάνω ορισμός βρίσκει εφαρμογή στην άσκηση της ιατρικής επιστήμης. Σύμφωνα πάντα με τον κ. Μπαμπινιώτη: το ιατρικό επάγγελμα σίγουρα αποτελεί και βιοποριστική απασχόληση, συνδέεται όμως και με την αρετή. Επισημαίνεται δε το γεγονός ότι ως αρετή προσδιορίζεται: η ηθική ανωτερότητα που σκοπό έχει την εξύψωση του χαρακτήρα, κατά τον ορισμό του φιλοσόφου Αριστοτέλη (384 π.Χ- 322 π.Χ).[7]
 
Η 28η έκδοση του έγκριτου ιατρικού λεξικού Dorland’s Illustrated Medical Dictionary προσδιορίζει ως επαγγελματία εκείνον που:είναι ειδικόςσε έναν ιδιαίτερο τομέα ή ένα επάγγελμα, [8] χωρίς όμως να προσδιορίζει το επάγγελμα. [9] Το επίσης έγκριτο λεξικό Random House Webster’s Dictionary προσδιορίζει τον επαγγελματισμό ως: επαγγελματικό χαρακτήρα,πνεύμα, ή μεθόδους. [10] Κανένας όμως από αυτούς τους δύο ορισμούς δεν μπορεί να συμπεριλάβει με ακρίβεια και το πνεύμα του ιατρικού επαγγελματισμού. [9]
 
Στην ιατρική η επαγγελματική ικανότητα διέπεται από παράγοντες όπως η συστηματική  και η συνετή χρήση της επικοινωνίας, της αποκτηθείσας γνώσης και των τεχνικών δεξιοτήτων, της κλινικής εμπειρίας, του συναισθηματικού ελέγχου των ηθικών αξιών και την  αντανάκλαση αυτών στην καθημερινή πρακτική προς όφελος των ασθενών και της κοινωνίας. [11]
 
Είναι αναμφισβήτητο το γεγονός ότι η άσκηση της ιατρικής επιστήμης έχει διττό χαρακτήρα. [12] Αφενός μεν αποτελεί κοινωνικό λειτούργημα και αφετέρου πρόκειται περί μιας οικονομικής συναλλαγής είτε με τον ίδιο τον πάσχοντα, ή με τον φορέα παροχής υπηρεσιών υγείας. Στην πρώτη περίπτωση το ιατρικό επάγγελμα ως λειτούργημα αποτελεί: τo σύνoλo των καθηκόντων πoυ συνεπάγoνται στην εκτέλεσή τoυς κoινωνική πρoσφoρά, σύμφωνα πάλι με το Λεξικό του κ. Μπαμπινιώτη. [6] Στη δεύτερη περίπτωση, εκείνη δηλ. της οικονομικής συναλλαγής, απαραίτητη είναι η ανάπτυξη εμπιστοσύνης που διέπει και καθοδηγεί την πράξη μεταξύ ιατρού και ασθενούς. [5] Αναγκαία συνθήκη είναι η ύπαρξη της επαγγελματικής συνείδησης του ιατρoύ. Η ικανότητα δηλαδή τoυ ιατρoύ να απoκτά γνώση για τoν εαυτό τoυ, που τoν διακρίνει από τoυς άλλoυς επαγγελματίες και τoν κόσμo πoυ τoν περιβάλλει. [6] 
 
Προκύπτει συνεπώς το ερώτημα: σε τι διαφέρει ο τελικά ο επαγγελματίας από τον ερασιτέχνη ; Ήδη ο Σαίξπηρ στον Ιούλιο Καίσαρα (Ii. 1-5) βάζει έναν από τους ηθοποιούς, τον Φλάβιο, να αναρωτιέται στη Ρωμαϊκή Αγορά συναντώντας κάποιους ανθρώπους του λαού: Μα δε γνωρίζεται ότι δεν πρέπει οι εργάτες δίχως να φορούν τη στολή τους, να κυκλοφορούν σε ώρα δουλειάς; Σε σας μιλώ! Δεν ακούτε ; Ποιο επιτέλους είναι το επάγγελμα σας;
 
Τελικά ο ρόλος του επαγγέλματος σήμερα στην κοινωνία αποτελεί μία εκ των τριών δυνατοτήτων, που διαθέτουν οι σύγχρονες κοινωνίες για να ρυθμίζουν και να οργανώνουν την εργασία.  Επισημαίνεται ότι οι άλλες δύο δυνατότητες είναι η ελεύθερη αγορά και το νομικό πλαίσιο. [13]
 
Αποτελεί όμως κοινή διαπίστωση ότι οι βασικές αρχές της αγοράς (προσφορά και ζήτηση) αδυνατούν να προσδιορίσουν την ιδιαίτερη σχέση μεταξύ ιατρού και ασθενούς. [14]
 
Ο σύγχρονος ορισμός του ιατρικού επαγγελματισμού υποδηλώνει ένα σύνολο αξιών, συμπεριφορών και σχέσεων, που θεμελιώνουν την εμπιστοσύνη και της καλής πίστης που τελικά θα πρέπει να αποκτά το κοινό με τους ιατρούς αλλά και τους λοιπούς επαγγελματίες της υγείας. Οι αντικειμενικές γνώσεις, η κλινική εμπειρία και η κριτική σκέψη πρέπει να συνδυάζονται με αξίες όπως, η εντιμότητα και η προσήλωση στη διαρκή βελτίωση της άσκησης της τέχνης της ιατρικής επιστήμης.[15]
 
Ένας πιο πρακτικός ορισμός δηλώνει ότι ο «πυρήνας», του ιατρικού επαγγελματισμού  συνίσταται από στάσεις και συμπεριφορές που μεταθέτουν στο επίκεντρο το ενδιαφέρον προς τον ασθενή, και εξυψώνουν τη φροντίδα αυτού πάνω από την επιστημονική και επαγγελματική προσωπική φιλοδοξία του θεράποντος ιατρού.[16]
 
Επιστεγάζοντας ο ιατρικός επαγγελματισμός μπορεί να χαρακτηρίζεται είτε με μία ορθολογιστική έννοια (να επικεντρώνεται δηλαδή στις αρχές της ανταποδοτικότητας) ή με μία καλλιτεχνική προσέγγιση (να εξερευνά δηλαδή τη σύνθετη φύση της λήψης αποφάσεων στην ιατρική χρησιμοποιώντας δικαιοσύνη, διαίσθηση και ηθικές αξίες). [17]
 
 
 
3. ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΤΟΥ ΙΑΤΡΙΚΟΥ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΣΜΟΥ
 
Οι τρεις βασικές αρχές του επαγγελματισμού στο χώρο της υγείας γενικά, αλλά και στο χώρο της Ακτινολογίας ειδικά, όπως αυτοί από κοινού προσδιορίσθηκαν το 1999 από την Ευρωπαϊκή Εταιρεία Εσωτερικής Ιατρικής, το Αμερικανικό Κολλέγιο Ιατρών, την Αμερικανική Εταιρεία  Εσωτερικής Ιατρικής,  το Αμερικανικό Συμβούλιο Εσωτερικής Ιατρικής και την Αμερικανική Εταιρεία Ακτινολογίας Βόρειας Αμερικής το 2006, περιλαμβάνουν: [16,18]
 
3.1..Το ενδιαφέρον για τον ασθενή πρέπει να αποτελεί την προτεραιότητα του ιατρού. Η ανιδιοτέλεια (αλτρουισμός) του αποτελεί το βασικό στοιχείο που οικοδομεί  την εμπιστοσύνη του ασθενούς προς αυτόν.  Για να υφίσταται όμως αυτή η εμπιστοσύνη, απαραίτητη προϋπόθεση είναι συνεχώς και αδιαλείπτως ο ιατρός να βάζει πάνω από τα προσωπικά και κοινωνικά του συμφέροντα την προαγωγή υγείας των ασθενών του. [19]
 
Πρέπει να σημειωθεί ότιοι μηχανισμοί της αγοράς, η κοινωνική πίεση και οι διοικητικές παρεμβάσεις δεν θα πρέπει να διακυβεύουν την παραπάνω αρχή. [18,20]
 
3.2. Αυτονομία των ασθενών. Είναι γεγονός ότι μέχρι και τα τέλη του 20ου αιώνα η αυτονομία των ασθενών εκφράζονταν με πατερναλιστικά κυρίως μοντέλα. Η σύγχρονη όμως κοινωνία έχοντας ήδη αναγνωρίσει την ανάγκη της αυτονομίας των ασθενών, σήμερα αντιμετωπίζει τη σχέση μεταξύ ασθενών και ιατρών ως συνεταιριστική. [21]
 
Η αυτονομία των ασθενών βασίζεται στην εντιμότητα των ιατρών, ενώπροϋποθέτει και την πλήρη ενημέρωση του ασθενούς και τελικάοδηγεί στην από κοινού λήψη αποφάσεων.
 
3.4. Κοινωνική δικαιοσύνη. Η δίκαιη κατανομή των πόρων (που εξ΄ ορισμού είναι ανεπαρκείς), εκ μέρους της πολιτείας και η εξίσωση των παροχών, εκ μέρους των ιατρών αποτελούν τους στυλοβάτες της κοινωνικής δικαιοσύνης. [18]
 
Αναμφισβήτητα ο επαγγελματισμός αποτελεί τη βάση του συμβολαίου της ιατρικής με την κοινωνία. Το ιατρικό επάγγελμα δημιουργεί ένα μονοπώλιο υπεράνω του επιπέδου της επιστημονικής γνώσης, με το προνόμιο της αυτορύθμισης που γεννά η κλινική επάρκεια,  η ακεραιότητα, και η παροχή αλτρουιστικής υπηρεσίας. [9]
 
 
 
4. Ο ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΣΜΟΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΛΕΥΡΑ ΤΟΥ ΙΑΤΡΟΥ
 
Ένα μεγάλο ερώτημα που προκύπτει, είναι πότε τελικά δικαιούται να προσδιορίζεται ως επαγγελματίας ένας ιατρός ασκώντας κατά βάσει ένα κοινωνικό λειτούργημα ;
 
- Κατά πρώτον μετά την ορκωμοσία του στις αρχές του Όρκου του Ιπποκράτη.  Δεδομένου ότι μέχρι τότε ο πτυχιούχος ιατρός, παρά τη πληθώρα των προφορικών και γραπτών εξετάσεων, εργαστηρίων, κλινικών κ.λ.π., απαραίτητων για τη λήψη του πτυχίου του, ήταν απλά ένας εξειδικευμένος «τεχνικός» παροχής υπηρεσιών υγείας. Μετά την ορκωμοσία όμως, οι Ιπποκρατικές αρχές αποτελούν μία ισχυρή δέσμευση ότι ο ιατρός θα χρησιμοποιήσει τις αποκτηθείσες γνώσεις και δεξιότητες του στην υπηρεσία του πάσχοντα, μεταβάλλοντας την άσκηση της ιατρικής από βιοποριστική απασχόληση σε κοινωνικό λειτούργημα.
 
- Και κατά δεύτερον, ο κατέχων τη γνώση και τις δεξιότητες για τη παροχή φροντίδας υγείας, προσδιορίζεται ως επαγγελματίας ιατρός, την πρώτη εκείνη φορά που ρωτά έναν ασθενή  «τι μπορώ να κάνω για σας ;» τότε δηλ. που εκμαιεύει την εμπιστοσύνη του ασθενούς, για να δράσει ως διαγνώστης ή θεραπευτής. [4]
 
Το βασικό πλαίσιο που προσδιορίζει τις επαγγελματικές απαιτήσεις και υποχρεώσεις όλων των ιατρών πρέπει να περιλαμβάνει τους παρακάτω αναφερόμενους δέκα κανόνες, όπως αυτοί από κοινού προσδιορίσθηκαν το 1999 από την Ευρωπαϊκή Εταιρεία Εσωτερικής Ιατρικής, το Αμερικανικό Κολλέγιο Ιατρών, την Αμερικανική Εταιρεία  Εσωτερικής Ιατρικής και  το Αμερικανικό Συμβούλιο Εσωτερικής Ιατρικής. [16, 18]
 
4.1. Υποχρέωση συνεχούς διατήρησης και ανανέωσης της θεωρητικής αντικειμενικής γνώσης και των πρακτικών δεξιοτήτων. Οι ιατροί οφείλουν μέσα από τα προγράμματα της δια βίου εκπαίδευσης να διατηρούν και να ανανεώνουν τις απαραίτητες γνώσεις και δεξιότητες για την ορθή άσκηση του έργου τους. Παράλληλα οι διάφοροι κρατικοί και μη εκπαιδευτικοί φορείς, παρέχοντας τους ανάλογους μηχανισμούς, οφείλουν να προαγάγουν, να επιστατούν και να ελέγχουν τις παραπάνω αρχές.
 
4.2. Εντιμότητα προς τους ασθενείς. Απαραίτητη προϋπόθεση για την άσκηση της σύγχρονης ιατρικής είναι η πλήρης ενημέρωση του ασθενούς. Δεδομένου ότι τα πιθανά λάθη κατά την άσκηση των ιατρικών ειδικοτήτων είναι πιθανά και ενδεχομένως μερικές φορές αναπόφευκτα, οι ιατροί οφείλουν να καταγράφουν και να αναλύουν όλα τα ανεπιθύμητα συμβάματα, έτσι ώστε να χαράσσονται πολιτικές και στρατηγικές αποφυγής τους στο μέλλον. Με τους παραπάνω μηχανισμούς τελικά διασφαλίζεται η εντιμότητα προς τους ασθενείς.
 
4.3. Αυστηρή διατήρηση ιατρικού απορρήτου. Υποχρέωση που καθίσται πλέον επιτακτική σήμερα με την ευρεία εφαρμογή της πληροφορικής και της τηλε-ιατρικής στην καθημερινή ιατρική πράξη.  Αυτή η υποχρέωση επεκτείνεται στις συζητήσεις για τη λήψη αποφάσεων με τους συγγενείς που ενεργούν εκ μέρους ενός ασθενή, όταν η συγκατάθεση του δεν είναι εφικτή.
 
4.4.Διατήρηση της σχέσης με τους ασθενείς σε αυστηρά επαγγελματικό επίπεδο. Σε καμία περίπτωση η σχέση ιατρού και ασθενούς δεν θα πρέπει να επεκτείνεται σε σεξουαλική παρενόχληση, οικονομικό εξαναγκασμό ή κάθε άλλου είδους διαπροσωπική σχέση.
 
4.5. Συνεχής βελτίωση του επιπέδου φροντίδας υγείας. Οι ιατροί πρέπει να αφιερωθούν στη συνεχή βελτίωση στην ποιότητα της υγειονομικής περίθαλψης γενικά. Αυτή η υποχρέωση δεν συνεπάγεται μόνο την επάρκεια της κλινικής τους ικανότητα αλλά και τις δυνατότητες συνεργασίας αυτών με άλλους επαγγελματίες υγείας με σκοπούς την εκμηδένιση των ιατρικών λαθών, την αύξηση της ασφάλειας των ασθενών και την ελαχιστοποίηση της κατάχρησης των πόρων της υγειονομικής περίθαλψης.
 
4.6. Συνεχής βελτίωση των διαθέσιμων προσβάσεων στην παροχή υπηρεσιών υγείας. Όλοι οι ιατροί θα πρέπει χωριστά αλλά και συλλογικά να προσπαθήσουν να μειώσουν τα εμπόδια στη δίκαιη κατανομή στην υγειονομική περίθαλψη. Μέσα σε κάθε σύστημα υγείας ο ιατρός πρέπει να εργαστεί για να εξαλείψει τα πιθανά εμπόδια (γεωγραφικά και κοινωνικά) στην πρόσβαση υπηρεσιών υγείας, αλλά και να προσπαθήσει να εξισώσει τις δυνατότητες ιατρικής εκπαίδευσης. Πρακτικά η ισότητα των υπηρεσιών υγείας και η προσβασιμότητα σε αυτές  θα οδηγήσει στην εφαρμογή ενός μοντέλου κοινωνικής δικαιοσύνης, όσον αφορά την φροντίδα υγείας.
 
4.7.Ορθολογιστική διαχείριση των διαθέσιμων πόρων και του ιατρικού εξοπλισμού.  
 
Ικανοποιώντας τις ανάγκες των μεμονωμένων ασθενών, οι ιατροί θα πρέπει να παρέχουν υγειονομική περίθαλψη που να είναι βασισμένη σε ορθολογιστική διαχείριση των διαθέσιμων πόρων και να χρησιμοποιούν με σύνεση την διαθέσιμη ιατρική τεχνολογία.  Η επαγγελματική ευθύνη του κάθε ιατρού για την κατάλληλη κατανομή των πόρων απαιτεί την ευσυνείδητη αποφυγή των περιττών δοκιμών και των διαδικασιών, ή φαινομένων προκλητής ζήτησης υπηρεσιών υγείας.
 
4.8. Κατάκτηση και εξύψωση της επιστημονικής γνώσης. Ένα μεγάλο μέρος του συμβολαίου της ιατρικής με την κοινωνία είναι βασισμένο πάνω στην ακεραιότητα και την κατάλληλη χρήση της επιστημονικής γνώσης και της ιατρικής τεχνολογίας. Το ιατρικό επάγγελμα δεσμεύεται από την ακεραιότητα της επιστημονικής γνώσης, η οποία σε κάθε περίπτωση οφείλει να είναι βασισμένη σε τεκμηριωμένα στοιχεία καθώς και στην κλινική εμπειρία.  
 
4.9. Αποφυγή ενίσχυσης προσωπικών συμφερόντων από την άσκηση των καθηκόντων του. Οι ιατροί αναμφίβολα έχουν την υποχρέωση να αναγνωρίζουν και να αποκαλύπτουν στο ευρύ κοινό κάθε περίπτωση συγκρούσεων συμφερόντων που προκύπτουν κατά τη διάρκεια της άσκησης των επαγγελματικών τους καθηκόντων και λοιπών δραστηριοτήτων τους.
 
4.10. Αφοσίωση και δέσμευση στα επιφορτισμένα καθήκοντα και τις υποχρεώσεις.Με τις διαδικασίες της αυτορρύθμισης τα μέλη της ιατρικής κοινότητας θα πρέπει σε κάθε περίπτωση σεβόμενοι αλλήλους να προάγουν το επίπεδο της υγειονομικής φροντίδας και της περίθαλψης, ανταποκρινόμενοι στις σύγχρονες απαιτήσεις του κοινωνικού συνόλου.
 
Αποτελεί αναμφισβήτητο γεγονός ότι το ιατρικό επάγγελμα ενώ αποφέρει ιδιαίτερα προνόμια στον ιατρό, από την άλλη πλευρά του δημιουργεί αυξημένες υποχρεώσεις.[9]
 
Από τις υποχρεώσεις των ιατρών βασικό στοιχείο αποτελεί η κλινική επάρκεια, ενώ κατά την άσκηση των καθηκόντων θα πρέπει αυτοί να διέπονται από εντιμότητα, ηθική, αλτρουισμό και αξιοπιστία. Πρέπει ακόμη να υπακούουν στις αρχές και τους κανονισμούς όπως αυτοί ορίζονται από τις επαγγελματικές τους ενώσεις και συλλόγους.[9] Όλοι ανεξαιρέτως οι ιατροί έχουν την υποχρέωση να μεταβιβάζουν της εξειδικευμένη τους γνώση και εμπειρία στους νεώτερους συναδέλφους τους, αλλά και παράλληλα να ενημερώνουν με σαφήνεια και ανιδιοτέλεια τους ασθενείς τους. [20] Ο βασικός τους χώρος εργασίας, το νοσοκομείο δηλαδή, δεν είναι τόπος επιδείξεως πλούτου, ή ικανοτήτων, ή κοινωνικής καταξίωσης αλλά κυρίως τόπος προσφοράς.
 
Στα προνόμια των ιατρών ανήκει η αυτονομία τους, η κοινωνική αναγνώριση και ενίοτε οι υψηλές οικονομικές απολαβές. [9]
 
Ιδιαίτερη σημασία θα πρέπει να δίδεται στις σχέσεις που αναπτύσσονται μεταξύ ιατρών και εταιρειών φαρμακευτικών προϊόντων ή ιατρο-τεχνολογικού εξοπλισμού. Κατά τη διάρκεια των δύο τελευταίων δεκαετιών η ιατρική βιομηχανία χρηματοδοτεί πολλούς τομείς έρευνας, υπάρχει αναμφισβήτητα σαφής υποβοήθηση της εκπαίδευσης από την πλευρά των εταιρειών, ενώ τέλος οι κάθε είδους διαφημιστικές εκστρατείες επηρεάζουν την άσκηση της ιατρικής και τη φροντίδα υγείας. [9]
 
Ομολογουμένως σήμερα υπάρχει άμεση επίδραση και καταστολή των αρχών που πρέπει να διέπουν τον ιατρικό επαγγελματισμό από την αυξανόμενη επιρροή της φαρμακευτικής και ιατρο-τεχνολογικής βιομηχανίας στην πρακτική της σύγχρονης ιατρικής. [22] Πολλές φορές η εκπαίδευση και η συνεχιζόμενη ιατρική εκπαίδευση υποκαθίσταται από μεγάλες πολυεθνικές ή και μικρότερες εμπορικές εταιρείες υποκινώντας αυτήν την επιρροή εξυπηρετώντας καθαρά μεγάλα οικονομικά συμφέροντα.[23] Σε κάθε περίπτωση οι ιατροί οφείλουν και πρέπει να προσπαθούν να μένουν αμέτοχοι από όλες αυτές τις συναλλαγές, εξυπηρετώντας αποκλειστικά και μόνο το συμφέρον των ασθενών τους. Οι κάθε είδους οικονομικές απολαβές θα πρέπει να τους αφήνουν αδιάφορους Ο επαγγελματίας ιατρός οπωσδήποτε δεν αντιλαμβάνεται την αμοιβή μόνο ως μορφή χρηματικής ή υλικής παροχής.
 
Ο Αμερικανικός Ιατρικός Σύλλογος έχει εκδώσει ειδική οδηγία όσον αφορά την αποδοχή από τους ιατρούς κάθε είδους βοήθειας από μέρους των εταιρειών. Σύμφωνα με την οδηγία αυτή οι ιατροί για να θεωρούνται ως επαγγελματίες οφείλουν [24]:
 
1.      Να είναι ακέραιοι και ηθικοί.
 
2.      Να λειτουργούν με αυταπάρνηση βάζοντας το συμφέρον των ασθενών υπεράνω του δικού τους.
 
3.      Να λειτουργούν με υπευθυνότητα.
 
4.      Να υπηρετούν το κοινωνικό σύνολο.
 
5.      Να εγκαθιδρύουν μηχανισμούς που να διασφαλίζουν την εκπαίδευσή τους.
 
6.      Να υποστηρίζονται μέσα από επαγγελματικές οργανώσεις και επιστημονικούς συλλόγους.
 
Εξυπακούεται ότι απαραίτητη είναι η συγκροτημένη και πλήρως ισορροπημένη προσωπικότητα των ιατρών ώστε αυτοί να λειτουργήσουν ως πραγματικοί επαγγελματίες της υγείας σε κάθε περίπτωση. Ανάμεσα στις αρετές και τις αξίες που διαμορφώνουν τον χαρακτήρα τους θα πρέπει να περιλαμβάνονται μεταξύ των άλλων και η τιμιότητα, η φρόνηση, η αγαθοεργία, η αυτογνωσία, η αυταπάρνηση, το κουράγιο, η συμπόνια και η ειλικρίνεια. [4]
 
Ιδιαίτερη σημασία επίσης πρέπει να δοθεί στο σημαντικό ρόλο των ιατρικών ενώσεων και συλλόγων στη διαμόρφωση του ιατρικού επαγγελματισμού. Πρακτικά οι οργανισμοί αυτοί αποτελούν μικρές αριθμητικά κοινωνικές ομάδες μέσα στη κοινωνία. Η συλλογικότητα και η αυτοδιαχείριση μπορούν να προσδιορίσουν τους κοινούς τους στόχους και να ενθαρρύνουν την επίτευξη αυτών. [12] Οι ενώσεις και οι σύλλογοι αυτοί πρέπει και οφείλουν να διαθέτουν μηχανισμούς ελέγχου της αγοράς, ώστε να εξασφαλίζεται η ποιότητα των υπηρεσιών υγειονομικής περίθαλψης. Έχουν επίσης υποχρέωση να προστατεύουν τα συμφέροντα των μεμονωμένων μελών τους και να τους εκπροσωπούν σε κάθε περίπτωση ανάγκης. Είναι κοινή διαπίστωση ότι οι δύο παραπάνω ρόλοι μπορούν εύκολα να έρθουν σε σύγκρουση μεταξύ τους, χωρίς οι ενώσεις και οι σύλλογοι να επιτυγχάνουν ικανοποιητικού βαθμού συμβιβασμό των απαιτήσεων των μελών τους αφενός και του κοινωνικού συνόλου αφετέρου. [20]
 
 
 
4. Ο ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΣΜΟΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΛΕΥΡΑ ΤΟΥ ΑΣΘΕΝΟΥΣ
 
Η αναγκαιότητα του ιατρικού επαγγελματισμού είναι απαραίτητη ιδιαίτερα στη σημερινή εποχή που η φροντίδα υγείας βρίσκει απέναντί της την έκρηξη των ιατρο-τεχνολογικών εξελίξεων, τις αλλαγές στις δυνάμεις της αγοράς, τα πολλαπλά και ποικίλα προβλήματα στη παροχή υπηρεσιών υγείας, τη διαφοροποίηση των μοντέλων ασθενειών, τον υπερκαταναλωτισμό και τη παγκοσμιοποίηση.Όλοι οι παραπάνω παράγοντες συντελούν στην αύξηση των απαιτήσεων εκ μέρους του κοινού. [20]
 
Εξ΄ άλλου είναι σε όλους μας γνωστό ότι ολοένα και περισσότερο το ιατρο-κεντρικό μοντέλο περίθαλψης μεταβάλλεται σε ένα πιο ανθρωποκεντρικό μοντέλο. Ακόμη συχνές είναι οι αναφορές της δυσαρέσκειας των ασθενών προς τους ιατρού αλλά και προς τις τρέχουσες θεραπευτικές ή διαγνωστικές μεθόδους. Τα κάθε είδους συστήματα υγείας για να γίνουν αποτελεσματικά θα πρέπει σε μεγάλο βαθμό να βασίζονται στο υψηλό επίπεδο του επαγγελματισμού από την πλευρά των ιατρών, αλλά στην δυνατότητα επικοινωνίας που πρέπει να υπάρχει μεταξύ όλων των φορέων υγείας και των ασθενών. [25]
 
Παράλληλα σήμερα το φαινόμενο της ασύμμετρης πληροφόρησης, το φαινόμενο δηλαδή της υπεροχής της γνώσης εκ μέρους του ιατρού τείνει να εξαλειφθεί. Ο ιατρός υφίσταται μια διαρκή αμφισβήτηση και κριτική ως προς το εύρος την επάρκεια και τις δυνατότητες της άσκησης του επαγγέλματός του. Τέλος είναι γεγονός ότι οι ιατροί έχουν αποτύχει αρκετές φορές κατά το παρελθόν να συμβαδίσουν με τις μεταβαλλόμενες κοινωνικές προσδοκίες και απαιτήσεις. [26]
 
Πρακτικά θα πρέπει σήμερα, περισσότερο από ποτέ, οι ιατροί όλων των ειδικοτήτων και ιδίως οι Ακτινολόγοι να εκμαιεύουν την εμπιστοσύνη του πάσχοντος αποδεικνύοντας ικανότητα και επάρκεια στην ερμηνεία και την εφαρμογή της γνώσης, στην προσάρτηση των νέων εξελίξεων, στην παραδοχή της ενδεχόμενης άγνοιας, στην κατανομή της ιατρικής γνώσης και στην πρακτική εμπειρία. Παράλληλα η συμπεριφορά τους πρέπει να διέπεται από ευγένεια, εχεμύθεια, κοινωνικότητα και συναδελφικότητα στη λήψη αποφάσεων. [18]
 
 
 
5. ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΑΚΤΙΝΟΛΟΓΙΑ
 
Το Αμερικανικό Συμβούλιο Ακτινολογίας έχει ορίσει ως επαγγελματισμό: την εκδήλωση της αυτογνωσίας και την αναγνώριση των ορίων του κάθε Ακτινολόγου, τα υψηλά πρότυπα ηθικής συμπεριφοράς, τον βαθμό της αξιοπιστίας και τέλος την υπευθυνότητα και τον σεβασμό προς τον ασθενή. Η επαγγελματική επάρκεια, επίσης αποτελεί μέρος μιας δια βίου επαγγελματικής αξιολόγησης και πιστοποίησης. [9]
 
Αποτελεί επίσης γεγονός ότι τα περισσότερα λειτουργικά προβλήματα που εμφανίζονται στα εργαστήρια ιατρικής απεικόνισης δεν οφείλονται στην ανεπάρκεια ως προς την γνώση και την εμπειρία των εργαζομένων σε αυτά, αλλά στην έλλειψη επικοινωνίας μεταξύ αυτών και των ασθενών αλλά και των παραπεμπόντων ιατρών. Το αποτέλεσμα είναι ότι η όλη διαδικασία παραγωγής ιατρικών εικόνων και εν συνεχεία της χορήγησης του ιατρικού πορίσματος να χαρακτηρίζεται από μία σαφή  έλλειψη επαγγελματισμού. [25]
 
Ακόμη σύμφωνα με πρόσφατο άρθρο του περιοδικού Radiology, τρεις είναι οι χαρακτηριστικές ιδιότητες που πρέπει να εκφράζουν τον ιατρό Ακτινολόγο, ούτως ώστε αυτός να θεωρείται επαγγελματίας από τους ασθενείς του, τους παραπέμποντες ιατρούς και την κοινωνία γενικότερα. Οι ιδιότητες αυτές είναι: [25]
 
1.      Κλινική επάρκεια και ικανότητα.
 
2.      Αποτελεσματική επικοινωνία.
 
3.      Δυνατότητα να λαμβάνονται αποφάσεις με βάσει ηθικούς κανόνες, σύμφωνα με τους οποίους το συμφέρον του ασθενεί υπερέχει των προτεραιοτήτων του ιατρού.
 
Περισσότερο από κάθε άλλη ιατρική ειδικότητα, στην Ακτινολογία η τρέχουσα οικονομική κατάσταση, οι κάθε είδους διοικητικές και κοινωνικές πιέσεις αλλά και η ραγδαία τεχνολογική εξέλιξη, αποτελούν παράγοντες που επηρεάζουν άμεσα τον επαγγελματισμό των ιατρών που την ασκούν. Η πρακτική της ιατρικής απεικόνισης επηρεάζεται από την κλιμάκωση του φόρτου εργασίας, την έλλειψη προσωπικού και την εμπορευματοποίηση της υγειονομικής περίθαλψης. [27] Επιπρόσθετα σήμερα η άσκηση της Ακτινολογίας μέσα από ιδιωτικά μονοπρόσωπα ή πολυπρόσωπα μικρά εργαστήρια τείνει να εκλείψει, ενώ είναι γεγονός ότι οι μέθοδοι πληρωμής έχουν μεταβληθεί δραματικά.
 
Αρκετοί, μεταξύ αυτών και ιατροί άλλων ειδικοτήτων, θεωρούν ότι η ειδικότητα της Ακτινολογίας θα μπορούσε να ασκείται από υπερ-εξειδικευμένους τεχνολόγους ιατρικής απεικόνισης. [28] Και αυτό συμπεραίνεται γιατί συνήθως οι ιατροί Ακτινολόγοι σπάνια ερχόμαστε σε προσωπική επαφή με τους ασθενείς, αφαιρώντας έτσι κάθε συναισθηματικού είδους φόρτιση κατά την άσκηση των καθηκόντων μας. [29]
 
Η Ακτινολογική κοινότητα γενικά πρέπει να επανεξετάσει μέσα από τον τρόπο που οργανώνεται και σχεδιάζεται η παροχή φροντίδα υγείας, ποιά θα είναι η ακριβής θέση της ειδικότητας μας και η αλληλεπίδρασή της με τις λοιπές ειδικότητες αλλά και τους ασθενείς. Ακόμη οι ίδιοι οι ιατροί Ακτινολόγοι θα πρέπει να αναρωτηθούμε για τον τρόπο που ασκούμε την ειδικότητα. Να θυμηθούμε πότε ήταν η τελευταία φορά που είχαμε στενή διαπροσωπική επικοινωνία με τους εξεταζόμενους ή τους συγγενείς τους και πότε ήταν η τελευταία φορά που συστηθήκαμε με το όνομα και την ιδιότητά μας. Να αναρωτηθούμε αν δώσαμε την ευκαιρία και τη δυνατότητα στους εξεταζόμενους να μας δουν ως κλινικούς ιατρούς που έχουν ρόλο και άποψη στην περαιτέρω φροντίδα τους. Να αναζητήσουμε την τελευταία φορά που υποδείξαμε στο λοιπό προσωπικό του τμήματός μας (τεχνολόγους, νοσηλευτές, διοικητικούς υπαλλήλους) να αποκτήσει ανθρώπινη επαφή με τους ασθενείς μας, χωρίς να τους αντιμετωπίζει σαν μια άλλη αξονική εγκεφάλου επί παραδείγματι. Τέλος να προσδιορίσουμε ποιες είναι οι σχέσεις μας με τους λοιπούς συναδέλφους μας ιατρούς με τους οποίους συνήθως συζητάμε τη σπανιότητα ή την ανακοινωσιμότητα των απεικονιστικών ευρημάτων ασθενών μας, ή ακόμη χειρότερα την κοινωνική μας καταξίωση μέσα από τις επαγγελματικές, επιστημονικές, ή οικονομικές επιτυχίες μας και όχι αυτό το ίδιο το πρόβλημα των ασθενών μας. [30] Συνεπώς ως Ακτινολόγοι οφείλουμε να ενεργούμε δεσμευόμενοι από τις αρχές του επαγγελματισμού (προτεραιότητα στη φροντίδα  των ασθενών, αυτονομία των ασθενών και κοινωνική δικαιοσύνη) και τις επαγγελματικές ευθύνες (επαρκή θεωρητική γνώση, κλινική επάρκεια και ποιότητα στην άσκηση της ειδικότητας, προσβασιμότητα υπηρεσιών αλλά και συνετή κατανομή των διαθέσιμων πόρων). [27]
 
Πρακτικά ο επαγγελματίας Ακτινολόγος στην καθημερινή του άσκηση της ιατρικής δεν θα πρέπει: [25]
 
1.      Να προτάσσει το φόρτο εργασίας του, προκειμένου να αποφεύγει την επικοινωνία με τη μορφή παροχής συμβουλών με τους ασθενείς του και τους ιατρούς των λοιπών ειδικοτήτων.
 
2.      Να καταφέρεται αρνητικά ως προς το έργο των παραπεμπτόντων ιατρών, σχολιάζοντας το είδος και τον αριθμό των εντελλόμενων πράξεων, μπροστά στον εξεταζόμενο.
 
3.      Να καταφέρεται αρνητικά ως προς το νοσοκομείο ή το εργαστήριο που εργάζεται, μπροστά στον εξεταζόμενο.
 
4.      Να ασκεί αρνητική κριτική αναφορικά με τον χρησιμοποιούμενο ιατρικό εξοπλισμό.
 
Δεδομένου ότι οι ιατροί Ακτινολόγοι δεν έχουν συνήθως αποκτήσει ειδική εκπαίδευση αναφορικά με την ανθρώπινη συμπεριφορά και τη διαχείριση κρίσεων, θα πρέπει πάντοτε να ενεργούν θεωρώντας ότι βρίσκονται στη θέση του ασθενή που εξετάζουν. [30]
 
Αποτελεί δική μας ευθύνη να δημιουργήσουμε τις προϋποθέσεις εκείνες που θα τεκμηριώσουν επαγγελματικά την Ακτινολογία, έτσι ώστε οι νεώτεροι συνάδελφοι να μπορούν να εργάζονται σε ένα ιατρικό περιβάλλον που δεν θα αμφισβητεί τα δικαιώματα και τις δυνατότητες που παρέχει σε όλους μας η ειδικότητα.  Άλλωστε δεδομένου ότι η επαγγελματική πρακτική εξελίσσεται από την κοινότηταμέσα στην οποία εργαζόμαστε,  η λήψη αποφάσεων σχετικά με τη φροντίδα υγείας των ασθενών μας, που σήμερα θα πρέπει να βασίζεται στην τεκμηριωμένη γνώση κύρια και λιγότερο στην επαγγελματική εμπειρία, είναι τελικά το στοιχείο εκείνο που μας διαφοροποιεί από τους τεχνολόγους της απεικόνισης. [28]
 
Επιγραμματικά το ζητούμενο στην καθημερινή άσκηση της Ακτινολογίας είναι η παροχή υπηρεσιών υψηλής ποιότητας. Η ποιότητα αυτή μπορεί αφενός μεν να μετρηθεί και να αποτιμηθεί και αφετέρου να καθοριστεί. Σε κάθε περίπτωση όμως απαιτείται εύκολη πρόσβαση, έγκαιρη διεκπεραίωση της απεικονιστικής μεθόδου και ακριβή και αποτελεσματική διαγνωστική προσέγγιση από επαγγελματίες Ακτινολόγους που συμπεριφέρονται με αποτελεσματικό και αποδοτικό τρόπο σεβόμενοι πάντα την αξιοπρέπεια του ασθενούς. [31]
 
 
 
ΕΠΙΛΟΓΟΣ
 
Αναμφισβήτητα ο επαγγελματισμός αποτελεί η βάση του συμβολαίου της ιατρικής με την κοινωνία (εξυπακούεται βέβαια ότι βασική προϋπόθεση του κοινωνικού συμβολαίου  είναι η εμπιστοσύνη στο πρόσωπο του ιατρού). Ο ιατρικός επαγγελματισμός περιλαμβάνει ένα σύνολο στάσεων και συμπεριφορών. Ακόμη αξιώνει να τίθεται το ενδιαφέρον προς τον ασθενή, πάνω από την φιλοδοξία του ιατρού, ενώ θέτει και διατηρεί επίπεδα επάρκειας και ακεραιότητας, παρέχοντας εξειδικευμένη γνώση σε θέματα φροντίδας υγείας. Αναγκαία συνθήκη είναι ότι μέσω του επαγγελματισμού διασφαλίζεται η επικοινωνία μεταξύ των ιατρών αλλά των ιατρών και των ασθενών. Αναμφισβήτητα ο επαγγελματισμός εξαρτάται από την τιμιότητα τόσο των ιατρών, όσο και των λοιπών εμπλεκομένων στο χώρο της υγείας.
 
 
 
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
 
1.      Moline JN. Professionals and professions: A philosophical examination of an ideal. Soc Sci Med 1986;22(5):501-508.
 
2.      HC Sox. The ethical foundations ofprofessionalism.A sociologic history.Chest2007;131:1532-1540.
 
3.      Ιπποκράτης. Ιατρική Δεοντολογία. Λυπουρλής Δ. Θεσσαλονίκη, Εκδόσεις Ζήτρος; 2001.
 
4.      Pellegrino ED. Professionalism, profession and the virtues of the good physician. The Mount Sinai Journal of Medicine 2002;69(6):378-384.
 
5.      Cruess SR, Cruess RL. Professionalism must be taught. BMJ 1997;315(7123):1674-1677.
 
6.      Μπαμπινιώτη Γ. Λεξικό. 2ος Τόμος, Αθήνα: Κέντρο Λεξικολογίας Ε.Π.Ε.; 2004.
 
7.      Barnes J.The complete works of Aristotle. The revised Oxford translation.Vol. II. Princeton (NJ): PrincetonUniversity Press; 1984. p. 1747.
 
8.      Dorland’s Illustrated Medical Dictionary 28th ed. Philadelphia, Pa: W. B.Saunders; 1994.
 
9.      Collins J. Professionalism and physician interactions with industry.J Am Coll Radiol 2006;3:325-332.
 
10.  Random House Webster’s dictionary. New York, NY: Random House;1993.
 
11.  Epstein RM, Hundert EM. Defining and assessing professional competence. JAMA.2002;287(2):226–235.
 
12.  CruessSR, CruessRL. Teaching medicine as a profession in the service of healing. Acad Med 1997;72:941-952.
 
13.  FreidsonE. Professionalism: Thethirdlogic. ChicagoIL: UniversityofChicagoPress; 2001.
 
14.  Arrow KJ. Uncertainty and the welfare economics of medical care. Am Econ Rev; 53(5):941-973.
 
15.  RoyalCollege of Physicians. Report of a Working Party of the RoyalCollege ofPhysicians of London. London: RCP; 2005.
 
16.  American Board of internal Medicine. Medical Professionalism in the new millennium. ABIM 2004. Ανακτήθηκε στις 9/11/2008 από: http://www.abimfoundation.org/professionalism/pdf_charter/ABIM_Charter_Ins.pdf.
 
17.  Schon D. The Reflective Practitioner. New York: Basic Books; 1983.
 
18.  Radiological Society of North America. Medical Professionalism in the newmillennium: A physician’s charter. Radiology 2006;238:383-386.
 
19.  Sullivan W. Work and integrity: the crisis and promise of professionalism in North America. New York:Harper Collins; 1995: 16.
 
20.  Cruess SR, Johnston S, Cruess RLProfessionalism for medicine: opportunitiesand obligationsMJA 2002;177 (4): 208-211.
 
21.  Pellegrino ED. Trust and distrust in professional ethics. In: Pellegrino ED, Veatch RM, Langen JP,editors. Ethics, trust, and the professions. Washington, DC: GeorgetownUniversity Press, 1991;69-85.
 
22.  RelmanAS.Medical professionalismin a commercialized health care market JAMA 2007; 298(22):2668-2670.
 
23.  DeAngelis CD. Rainbow to dark clouds. JAMA. 2005;294(9):1107.
 
24.  American Medical Association Working Group for the Communicationof Ethical Guidelines on Gifts to Physicians From Industry. Online educationalresources. Ανακτήθηκεστις 2/2/2009 από: http://www.ama-assn.org/ama/pub/category/8405.html.
 
25.  Donnelly LF, Strife JL. Establishing a program to promote professionalism andeffective communication in radiology. Radiology 2006;238:773-779.
 
26.  Tallis RC. Doctors in society: medical professionalism in a changing world. Clin Med 2006;6:7-12.
 
27.  Lau LS. Leadership and management in quality radiology. BiomedImagingIntervJ 2007.  Ανακτήθηκε στις 2/2/2009 από: http://www.biij.org/2007/3/e21
 
28.  Francis IS. Finding and maintaining professionalism in radiology. Clin Radiol 2008;63:15-17.
 
29.  Moline JN. Professionals and professions: A philosophical examination of an ideal. Soc Sci Med 1986; 22(5):501-508.
 
30.  Gunderman RB. Ethics and professionalism: The patient perspective. J Am Coll Radiol 2008 ;5(5):612-615.
 
31.  Australian National Health Performance Committee. NationalHealth Performance Framework Report. 2001: 13-9.
 
 
Σελίδα 14 από 15

Website Security Test

ΟΡΟΙ ΧΡΗΣΗΣ